Stel, een huisarts en een patiënt besluiten tot een orthopedische verwijzing. Zij vermoeden dat een van beide heupen aan vervanging toe is. De patiënt gaat een orthopedische kliniek uitkiezen via een zoekmachine.
De eerste keuze betreft de reisafstand in kilometers. De patiënt kiest bijvoorbeeld voor een kliniek binnen een straal van dertig kilometer. De tweede keuze betreft de wachttijd. De patiënt kiest voor een kliniek met bijvoorbeeld een wachttijd van zes weken. Daarna kiest de patiënt de kliniek met de meeste ervaring met heupoperaties. Hij kiest voor een kliniek met 600 operaties per jaar. Tenslotte kiest de patiënt op basis van overige kwaliteitskenmerken zoals de uitslag van een recente CQ Index vragenlijst onder heuppatiënten.
De patiënt moet nu gaan dealen met zich zelf, want een keuze die op alle aspecten hoog scoort is niet beschikbaar. Uiteindelijk kiest de patiënt voor een ziekenhuis op 100 kilometer afstand, een wachttijd van tien weken en met meer dan 600 operaties per jaar. De CQ Index leverde een lage score op, maar de patiënt denkt: ik ben er maar een paar dagen.
Dit voorbeeld gebruikte ondergetekende afgelopen donderdag op een bijeenkomst van het Apollo Netwerk, waar de top van VWS, zorgverzekeraars, ziekenhuizen, patiëntenbeweging en wetenschap elkaar ontmoeten. Centraal stond de vraag naar de betekenis van zorginnovatie in de komende jaren van financiële crisis.
Mijn voorstel leverde enthousiasme en aarzeling op. In Engeland bestaat zo’n search engine zoals hierboven beschreven. In dat land zijn huisartsen verplicht bij verwijzing drie alternatieven aan te reiken, dus in bovengenoemd voorbeeld drie orthopedische klinieken voor te stellen. Omdat het bespreken van deze voorstellen en het verwerven van informed consent tijd kost en het gewone spreekuur vertraagt, kennen sommige groepspraktijken van huisartsen een referral service center.
De huisarts-van-dienst of een praktijkverpleegkundige loopt dat met behulp van de genoemde zoekmachine de alternatieven en de voorkeuren van de patiënt langs en maakt via het internet een boeking bij het genoemde ziekenhuis. Ik zeg niet dat dit overal in Engeland zo gebeurt: de eerstelijn aldaar kent ook vele slechte voorbeelden. Maar tijdens een Masterclass in Londen voor leidinggevenden in de eerstelijn zagen wij mooie, innovatieve voorbeelden van referral centers.
Op 4 november organiseert het Julius Centrum samen met de Landelijke Vereniging voor Georganiseerde Eerstelijn (LVG), het Jan van Es Instituut en de gezamenlijke ROS’sen die de eerstelijn ondersteunen een congres over recente ontwikkelingen in de eerstelijn. Dan spreekt King’s Fund Centre senior onderzoeker Candace Imison over referral centers en andere innovaties in de eerstelijn. Noteer alvast de datum.
Auteur: Prof. dr. A.J.P. (Guus) Schrijvers
Professor Schrijvers bekleedt de leerstoel Algemene Gezondheidszorg bij het Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde, Universitair Medisch Centrum Utrecht.