Waarom heeft het antipsychoticum olanzapine als bijwerking vaak gewichtstoename? Dat vraagt Esther van der Zwaal zich af in haar proefschrift. Het middel wordt gebruikt voor de behandeling van schizofrenie en bipolaire stoornis. Van der Zwaal onderzocht bij ratten het effect van olanzapine op verschillende aspecten van energiebalans, zoals honger en verzadiging, voedselvoorkeur, lichaamsbeweging en -temperatuur.
Uit de experimenten bleek dat ratten die behandeld werden met olanzapine grotere maaltijden aten dan normaal. Het verzadigingsproces dat normaal gesproken zorgt voor het beëindigen van een maaltijd werkte dus blijkbaar minder goed. Mogelijk speelt een verhoogde afgifte van ghreline (een ‘honger-hormoon’) door olanzapine hierbij een rol.
Verder bleek dat ratten na behandeling met een lage dosering olanzapine gemotiveerder waren om te werken voor een suikerbeloning. Terwijl sibutramine (een ‘afslankmedicijn’) het omgekeerde effect had. Dit verklaart mogelijk waarom sommige patienten die behandeld worden met olanzapine onbedwingbare behoeftes (‘cravings’) ervaren naar snacks zoals chocolade of chips, en waarom sibutramine gewichtstoename bij gelijktijdig gebruik van olanzapine kan voorkomen.
Promotiegegevens
Promovendus: Esther van der Zwaal
Faculteit: Faculteit Geneeskunde
Proefschrift: Olanzapine-induced weight gain: Lessons learned from developing rat models
Promotor 1: Prof. dr. R.A.H. Adan
Copromotor 1: Dr. S.E. la Fleur
Datum en tijd: 30/6/2011, 16:15 uur
Locatie: Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht
Het proefschrift is op te vragen via info@gezondheidskrant.nl o.v.v. Proefschrift aanvragen / Esther van der Zwaal .