Screening op prostaatkanker heeft belangrijke nadelen, maar beperkt screenen kan zinvol zijn. Deelname aan screening voor mannen van 55-69 jaar elke 4 jaar vermindert de kans op overlijden aan de ziekte met 32%. Als met alle nadelen rekening wordt gehouden kan een man 6,8 gezonde levensjaren winnen.
Testen van mannen ouder dan 70 jaar is niet zinvol. Bij mannen vanaf die leeftijd zou behandeling van prostaatkanker de kwaliteit van leven onnodig verminderen. Dit schrijven onderzoekers van Erasmus MC in het wetenschappelijke tijdschrift New England Journal of Medicine.
Screening op prostaatkanker, als bevolkingsonderzoek of preventief individueel via huisartsen bij mannen boven 70 jaar is niet aan te bevelen. Boven die leeftijd is behandeling soms niet zinvol omdat het de kwaliteit van leven ernstig zou verminderen, zonder dat de patiënt last zou hebben gekregen van de prostaatkanker.
Onderzoekers van de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van het Erasmus MC trekken deze conclusies uit hun analyse van gegevens van de European Randomized Study of Screening for Prostate Cancer (ERSPC) onder 162.000 mannen.
De discussie over nadelen van met name prostaatkankerscreening is niet nieuw. De onderzoekers, onder leiding van prof.dr. Harry de Koning, hebben nu de mogelijke gezondheidswinst kunnen corrigeren voor alle verwachte nadelen van screening, zowel op de korte als de lange termijn, rekening houdend met de consequenties voor de kwaliteit van leven van een deelnemer of patiënt.
Dr. Eveline Heijnsdijk is eerste auteur van het artikel: “Uit eerdere publicaties van de ERSPC bleek al dat screening van mannen zinvol kan zijn. Wat nu nieuw en uniek is, is dat we door middel van een computermodel veel verder kunnen kijken dan de 11 jaar follow-up uit de ERSPC trial. Bovendien hebben we de kwaliteit van leven erbij betrokken.”
Door correct rekening te houden met een langere follow-up worden de nadelen juister berekend: zo heeft de ERSPC gepubliceerd dat in de eerste 11 jaar follow-up 1055 screeningen nodig zijn voor 1 belangrijk effect: sterfte voorkomen. “Wij komen met een levenslange follow-up op slechts 129 mannen die gescreend moeten worden om 1 sterfgeval aan de ziekte te voorkomen.” De Koning: “We hebben echt een heel belangrijke stap gemaakt. We zijn als een van de eersten kritisch geweest op een screeningsprogramma op prostaatkanker, maar de gunstige effecten op lange termijn zijn veelbelovend. De nadelen verminderen dit gunstige effect met zo’n 20%, maar of dat veel of weinig is moeten individuen en de Gezondheidsraad de komende jaren gaan bepalen, denk ik.”