Neurowetenschapper Patrik Verstreken van VIB (het Vlaams Instituut voor Biotechnologie) en KU Leuven, is er in geslaagd om de gevolgen van één van de gendefecten die aan de basis liggen van de ziekte van Parkinson ongedaan te maken met vitamine K2. Zijn ontdekking opent perspectieven voor Parkinsonpatiënten. Dit onderzoek gebeurde in samenwerking met collega’s van Northern Illinois University (VS) en verschijnt donderdag 10 mei 2012 online op de website van het gezaghebbende tijdschrift Science.
Patrik Verstreken: ‘Uit ons onderzoek blijkt dat vitamine K2 mogelijk positieve effecten kan hebben voor patiënten met de ziekte van Parkinson, maar verder werk is nodig om dit uit te klaren’.
Slecht werkende energiefabriekjes aan de basis van de ziekte van Parkinson
Als we cellen beschouwen als kleine fabriekjes, dan zijn mitochondriën de productie-eenheden die instaan voor de aanmaak van energie die een cel nodig heeft om te functioneren. Deze energie komt voort uit het doorgeven van electronen in de mitochondriën. Bij de ziekte van Parkinson is de werking van de mitochondriën en het doorgeven van electronen verstoord. Daardoor produceren ze onvoldoende energie. Dit heeft enorme gevolgen. De cellen in bepaalde delen van de hersenen sterven langzaam af, waardoor stoornissen ontstaan in de verbindingen tussen hersencellen. Deze veranderingen leiden tot de typische verschijnselen bij de ziekte van Parkinson: bewegingsarmoede, beven en spierstijfheid.
De precieze oorzaak van deze aftakelingsziekte is onbekend. Wel hebben wetenschappers de voorbije jaren diverse gendefecten (mutaties) bij Parkinsonpatiënten beschreven. Verschillende daarvan, de zogenaamde Pink1-mutatie en de Parkine-mutatie, leiden tot een verminderde werking van de mitochondriën. Door de studie van dit soort mutaties tracht men de mechanismen te ontrafelen die aan de basis liggen van het ziekteverloop.
Verlamde fruitvliegjes
Fruitvliegjes (Drosophila) worden heel vaak gebruikt in laboratoriumexperimenten, onder andere omdat ze een korte levensduur hebben en veel kweken. Ieder vrouwtje kan na 14 dagen al honderden nakomelingen produceren. Door de vliegjes genetisch te wijzigen, kan men de functie van bepaalde genen en eiwitten bestuderen. Patrik Verstreken en zijn team gebruikten fruitvliegjes die een gendefect hebben in pink1 of in parkine, dat vergelijkbaar is met deze die voorkomt bij de ziekte van Parkinson. Ze stelden vast dat vliegjes met de pink1 of parkine mutatie hun vliegvermogen verloren.
Nader onderzoek leerde dat de mitochondriën in deze vliegen defect waren, net zoals bij parkinsonpatiënten. Hierdoor produceerden ze minder intracellulaire energie, energie die de diertjes nodig hebben om te kunnen vliegen. Toediening van vitamine K2 herstelde de energieproductie in mitochondriën, en verbeterde zo ook het vliegvermogen. Nieuw is ook dat de onderzoekers vaststelden dat energieproductie in mitochondriën herstelt omdat dat vitamine K2 het doorgeven van electronen binnenin de mitochondriën verbetert. Dit leidt tot een verhoogde energieproductie.
Conclusie
Vitamine K2 speelt een rol in de energieproductie van defecte mitochondriën. Omdat defecte mitochondrieën voorkomen bij Parkinsonpatiënten met een Pink1- of Parkine-gendefect, biedt vitamine K2 perspectieven voor een mogelijke nieuwe behandeling van deze ziekte.