In de afgelopen dertig jaar heeft de Nederlandse verslavingszorg zich ontwikkeld van een softe, alternatieve lappendeken tot een professionele sector met vele evidence based richtlijnen, tot stand gekomen dankzij het programma Resultaten Scoren en andere onderzoeksprogramma’s.
De betekenis van deze sector voor de overige zorg is niet te onderschatten. Zo is bijvoorbeeld het motivationele interviewen en de bevordering van zelf management ontwikkeld binnen de verslavingszorg. Leefstijladvisering heeft daar een decennia lange traditie.
Voor de samenleving als totaal is de verslavingszorg ook onmisbaar. Zo heeft de gecontroleerde heroïne verstrekking in vele klinieken de criminaliteit onmiskenbaar teruggebracht. Een grote studie lag ten grondslag aan deze vorm van zorgverlening.
In de komende jaren is er geen ZONMW geld meer voor onderzoek in de verslavingszorg. Ook andere bronnen raken uitgeput. De verslavingszorg staat droog in de komende jaren. Hierdoor zijn er belangwekkende onderzoeken onmogelijk. Deze betreffen bijvoorbeeld de brain based psychologie, waarin de oorzaken van drankzucht (in vakjargon: graving) rechtstreeks in de hersenen worden opgespoord. Ook wordt onderzoek onmogelijk naar korte, effectieve therapieën via het internet. Verder blijkt dat in Nederland de nazorg van verslaafden die in de klinieken van de drank en drugs afkwamen niet goed is opgezet. Te veel verslaafden vallen vroeger of later terug in de oude gewoonten.
Ondergetekende zoekt nu met enkele hooggeleerde collega’s naar studies die de maatschappelijke impact van goede verslavingszorg op arbeidsverzuim reductie, verlaging van de criminaliteit en het aantal gewonnen levensjaren dankzij afwezigheid van drank en drugs kwantificeren. De verslavingszorg en ook de rest van de gezondheidszorg redt het niet met alleen kwaliteit van zorg indicatoren. Het gaat ook om de gecreëerde meerwaarde in andere maatschappelijke sectoren.
Alle bovenstaande punten kwamen naar voren op maandag 29 november tijdens de Raad voor Bekwaamheids Ontwikkeling (RvBO) waarin vele kopstukken uit de verslavingszorg participeren. Ondergetekende is voorzitter van deze raad. De Amsterdamse hoogleraar verslavingszorg Gerard Schippers hield op 2 december 2010 in Driebergen een prachtige lezing over bereikte resultaten en nieuwe wetenschappelijke vragen inde verslavingszorg. Hij deed dat op de najaarsconferentie “Verslavingsbehandeling en vroegsignalering” van het genoemde programma Resultaten Scoren.
Schippers en ondergetekende beschikken graag over studies naar maatschappelijke impact van de verslavingszorg, ofwel in vakjargon naar de Social Returns of Investments. Beschik jij over zo’n studie, die gepubliceerd is als grijs rapport of als wetenschappelijk artikel? Wil je die dan mailen naar ondergetekende op a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl Wij gaan zelf ook zoeken in geschikte bestanden met recente wetenschappelijke publicaties.
Auteur: Prof. dr. A.J.P. (Guus) Schrijvers
Professor Schrijvers bekleedt de leerstoel Algemene Gezondheidszorg bij het Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde, Universitair Medisch Centrum Utrecht.