Zo’n 35 procent van de bevolking heeft in de afgelopen jaren een nare ervaring gehad die gevoelens van verbittering en boosheid opriep. Twee tot drie procent van hen kampt met pathologische aanhoudende verbittering die dagelijks hinder veroorzaakt. Deze mensen voelen zich benadeeld, machteloos en kwaad. Herinneringen en beelden maken dat ze blijven piekeren over het voorval, rusteloos en somber zijn.
Waarom kunnen sommigen niet over zo’n voorval heen komen? Dat gaat Ger Keijsers, klinisch psycholoog aan de Radboud Universiteit, onderzoeken.
Keijsers kent de vakliteratuur en weet vanuit zijn psychotherapeutische praktijk wat verbittering is. Een vrouw die na jaren nog steeds niet kan verkroppen dat haar man na twintig jaar huwelijk bij haar wegging; een collega die gepasseerd werd voor een promotie; of twee broers die niet meer met elkaar praten sinds de boedelscheiding van hun vader. Wat maakt dat dat gevoel maar niet over gaat?
Keijsers verwacht dat daar twee redenen voor zijn: ‘De ervaring is onder stress niet goed in het geheugen opgeslagen. De negatieve ervaring wordt telkens herbeleefd zonder aan levendigheid in te boeten. Dat geeft gevoelens van wrok. Maar het kan ook liggen aan iemands persoonlijkheid. Rigide mensen hebben vaak rotsvaste opvattingen over hoe de wereld in elkaar zit. De ervaring past dan niet bij wat ze geloven.’
De juiste behandeling van verbittering hangt af van die achtergrond. Als het gaat om een informatieverwerkingsprobleem dan kan de verbitterde baat hebben bij imaginaire exposure: het in detail vertellen over de kwelling, en die op een goede manier verwerken en in het geheugen opslaan.
Vergeving is een andere optie. Keijsers: ‘Bekend is dat vergeving leidt tot een afname van klachten bij het slachtoffer. Hoe vergeving in therapie kan worden ingezet, dat gaan we nu onderzoeken. Cognitieve therapie is een derde mogelijkheid en lijkt het meest aangewezen als het om rigide opvattingen gaat. Dan wordt systematisch gewerkt aan het onderzoeken en uitdagen van die opvattingen.’
Keijsers gaat onderzoeken wat voor wie de meest geschikte therapie is en heeft daarvoor proefpersonen nodig. Mensen die zich verbitterd voelen of hebben gevoeld, kunnen zich melden voor deelname aan het onderzoek via www.socsci.ru.nl/verbittering (vanaf 17 maart 2012) of contact opnemen met Ger Keijsers, g.keijsers@psych.ru.nl.
Met veel interesse heb ik gelezen over uw onderzoek naar waarom mensen verbitterd blijven na een nare ervaring. Vooral hetgeen u aangeeft tav de reactie op verraad of andere nare gebeurtenissen lijkt erg op posttraumatische stress.
Hierin herken ik mezelf een beetje en een vriend van mij helemaal.
Zelf ben ik heel erg geinteresseerd in hoe moet je, kun je hier uit komen. U heeft het over vergeving. Therapeuten en kennissen zeggen zo vaak tegen mij dat ik los moet laten en me op andere dingen in het leven richten; een nieuw leven opbouwen, maar dit lukt mij niet. Omdat het verleden, dat er niet meer is, mijn leven was(en nog is) en er verder voor mij geen (echt)leven is. En ook hetgeen u aangeeft dat normen en waarden hierbij een rol spelen, herken ik. Zoals men mij behandeld heeft, behandel je geen mensen.
Ik zou heel graag wat meer horen over uw onderzoek. Meedoen zou ik ook wel willen, maar ik weet niet of dit praktisch haalbaar is. Ik werk fulltime en woon in Maastricht. Maar als ik een bijdrage kan leveren sta ik hier open voor. En hoop dat het mij dan ook iets kan opleveren omdat ik al bijna 10 jaar door een hel ga en eigenlijk niet meer weet hoe verder.
Met vriendelijke groet,
A. van der Heijden
Paul Halberstad op 29 juni 2012:
Net als Annemie heb ik over Uw onderzoek gelezen en herkende mij hier direct in.ik dacht op dat moment,dit gaat over mij,dit ben ik en zijn er nog meer mensen met dezelfde klachten en ik ben niet alleen.
Mijn rugzak is zo vol,daar kan niets meer bij en heb om hulp gevraagd,al meer dan een jaar lang bij GGNet zonder resultaat.
Mijn vrouw en ik zijn mensen die graag andere mensen willen helpen, je wilt graag aardig gevonden worden zonder daar iets voor terug te vragen,nou zo zit de wereld niet in elkaar.
Mijn vrouw kreeg een CVA en was bekent met Fibromyalgie
(weke delen reuma) en ik kreeg de dianose MDS opgespeld
maar ben nooit manisch geweest,maar moest wel de medicijnen hievoor slikken,kreeg verleden jaar een hartstilstand een week in coma gelegen en dan moet je weer verder met je leven.Oh ja,voor de hartstilstand heb ik zo tussen neus en lippen te horen gekregen dat mijn vader niet mijn vader was en zonder familie,zonder vrienden en buren moesten wij met ons tweeen de draad weer oppakken.
Ja,ik ben boos,verbitterd ik heb angst en pijn,kan niet slapen,heb hartritme stoornissen,functioneer niet meer en kan mij niet meer aanpassen aan deze maatschappij.
Het allerliefst zou ik in een andere tijd leven of een andere planeet met minder mensen en betere mensen,wij hebben mensen leren kennen,velen zijn in en in slecht,maar er zijn ook de goede mensen,alleen komen wij die niet tegen en moeten wij het maar op onze manier proberen!
Ook ik zou graag willen deelnemen aan uw onderzoek om mijn leven nog enigzins draaglijker te maken en de scherpe kantjes er af te kunnen halen en mijn rugzak iets minder zwaar te maken?
Vriendelijke groeten,P S Halberstad.
ik herken mij helemaal in het beeld van halberstad. wij zijn ook te goed gebleken voor deze maatschappij. zou graag met iemand praten die mij kan vertellen hoe we over deze verbittering heen kunnen komen.
Waarom blijft een negatieve nasmaak langer of beter hangen dan een positieve? Ik kan bijvoorbeeld positieve dingen niet vaak genoeg herinneren, terwijl er genoeg zijn geweest afgelopen tijd. Soms ben ik verbitterd.