Religieuze argumenten zijn voor ouders die behoren tot de reformatorische gezindte doorslaggevend om hun kinderen al dan niet te laten vaccineren. Medische argumenten hebben niet of nauwelijks invloed op hun besluitvorming. Niet alleen het besluit om kinderen niet in te enten, ook het besluit om dat wel te doen baseren deze ouders op de Bijbel.
Op 14 september 2012 promoveert Helma Ruijs, die verbonden is aan de academische werkplaats AMPHI, een samenwerkingsverband tussen het UMC St Radboud en GGD-en in Gelderland en Brabant. Haar proefschrift is gewijd aan de vaccinatiegraad binnen de reformatorische geloofsgemeenschappen en aan de besluitvorming van reformatorische ouders over het vaccineren van hun kinderen.
Epidemieën
Ondanks de hoge vaccinatiegraad treden er in Nederland nog steeds incidenteel epidemieën op van ziekten, die door vaccinatie zijn te voorkómen. Deze epidemieën blijven grotendeels beperkt tot die geloofgemeenschappen binnen de reformatorische gezindte, die religieuze bezwaren hebben tegen vaccinatie. Uit het proefschrift van Helma Ruijs blijkt, dat de vaccinatiegraad bij de reformatorische gezindte iets boven de zestig procent ligt, tegen ruim negentig procent bij de gehele Nederlandse bevolking. Binnen de verschillende geloofsgemeenschappen varieert de vaccinatiegraad sterk, van minder dan 25 procent tot meer dan 85 procent.
De promovenda onderzocht onder andere de besluitvorming van ouders uit de reformatorische gezindte om hun kinderen al dan niet te laten inenten. Sommige ouders laten zich vooral leiden door de traditie binnen hun familie. Als hun familie vaccinatie afwijst, dan vaccineren zij niet, en andersom. Daarnaast zijn er ouders die bewust afzien van vaccinatie en ouders die hun kinderen bewust wel laten vaccineren.
Religieuze argumenten
Reformatorische ouders die bewust nadenken over de vaccinatie van hun kind nemen hun besluit voornamelijk op basis van religieuze argumenten. Medische argumenten spelen niet of nauwelijks een rol. Dit bleek uit interviews die Ruijs met deze ouders had. Het religieuze bezwaar tegen inenting is, dat ziekte en gezondheid worden gestuurd door God, en dat de mens niet mag ingrijpen in de Goddelijke voorzienigheid. Reformatorische ouders die hun kinderen wel laten vaccineren, zien vaccinatie juist als een geschenk van God, dat in vertrouwen mag worden gebruikt.
Ruijs interviewde ook huisartsen en medewerkers van consultatiebureaus. Het blijkt dat zij vooral medische informatie geven aan ouders met religieuze bezwaren tegen vaccinatie. Zij leggen bijvoorbeeld uit wat de gevolgen zijn van de ziekten, waartegen wordt ingeënt. Soms gaat het gesprek met de ouders ook over de manier waarop de besluitvorming over de vaccinatie bij hen is verlopen. Eén van de aanbevelingen van de promovenda is, dat de medische professionals zich meer richten op dit besluitvormingsproces, om te bevorderen dat ouders een weloverwogen keuze maken. Het benadrukken van medische feiten heeft niet zoveel zin, omdat medische argumenten voor deze ouders niet doorslaggevend zijn.
Jongeren
Hoe denken ongevaccineerde reformatorische jongeren over vaccinatie? Dit vroeg Ruijs aan 600 van hen. Ook deze jongeren vonden de Bijbelse kant van de zaak belangrijker dan de medische. Slechts 21 procent bleek geïnteresseerd in de medische aspecten, terwijl de helft van de respondenten vooral wilde weten wat de Bijbel hierover zegt. Jongeren ontvangen informatie over inenting liever van een christelijke organisatie zoals de NPV dan van de overheid, zoals de Jeugdgezondheidszorg. De NPV is een patiëntenvereniging die de Bijbel als grondslag heeft.
Ruijs komt tot de conclusie, dat de voorlichting over vaccinatie aan de reformatorische gezindte meer dan nu gericht moet zijn op wat er in de Bijbel staat. Ouders en ook jongeren zelf kunnen dan een weloverwogen keuze maken. ‘Echter’, waarschuwt Ruijs, ‘we moeten ons realiseren, dat een weloverwogen keuze niet per definitie leidt tot vaccinatie. Reformatorische ouders en jongeren kunnen ook weloverwogen tegen vaccinatie zijn en blijven.’
ZonMw heeft aan de academische werkplaats AMPHI subsidie gegeven om samen met de NPV voor de reformatorische gezindte speciaal voorlichtingsmateriaal over vaccinatie te ontwikkelen. Daarin zullen de uitkomsten van dit proefschrift worden meegenomen.