Op 21 januari 2011 zal Lenka Vermeeren promoveren op een onderzoek in het Nederlands Kanker Instituut – Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL) dat aantoont dat ook patiënten met voor de chirurg moeilijk bereikbare tumoren baat kunnen hebben bij een nieuwe vorm van diagnostiek die alleen in het NKI-AVL wordt toegepast. Deze combinatie van de modernste technieken en speurstofjes is voorlopig uniek in de wereld.
Verbeterde beeldvorming
Vermeeren concentreerde zich vooral op tumoren met lymfeafvloed naar de schildwachtklieren (dit zijn de lymfeklieren waar de tumor het eerst naar uitzaait) in gebieden die voor een chirurg tijdens de operatie moeilijk te bereiken zijn, zoals hoofdhalstumoren, prostaattumoren en tumoren in de buik. Het gaat om tumoren die goed behandelbaar zijn als ze op tijd ontdekt worden. Het is bij die behandeling belangrijk dat de tumor en de daarbij gelegen lymfeklieren vooraf al goed in beeld worden gebracht. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een van de modernste beeldvormingstechnieken, namelijk de SPECT-CT-scan. Dankzij deze scan weet de chirurg nog vóór de operatie al waar hij precies moet zijn.
Oplichtende speurstof
Naast deze SPECT-CT-scan maakt het NKI-AVL – als enige in Nederland – ook gebruik van een mobiele mini-gammacamera. Deze kan tijdens de operatie de te verwijderen schildwachtklieren, herkenbaar gemaakt met een radioactief speurstofje, in beeld brengen. Onlangs is door het NKI-AVL ook een stofje ontwikkeld dat radioactiviteit combineert met fluorescentie. Deze zogenaamde bimodale speurstof maakt het mogelijk dat de chirurg tijdens de operatie precies weet waar hij moet zijn, omdat de schildwachtklieren oplichten. Zo kan hij kijken of ze wel helemaal weg zijn.
Aanzienlijk meer patiënten
In haar proefschrift concludeert Vermeeren dat deze (internationaal unieke) combinatie van SPECT-CT-scan en mini-gammacamera niet alleen patiënten met borst- en huidkanker, maar juist ook patiënten met tumoren in de moeilijker te bereiken gebieden zoals in de prostaat, beter geholpen kunnen worden. Daarmee gaat het om aanzienlijk meer patiënten per jaar.
Als eerste in Nederland
Bijna twintig jaar geleden waren chirurgen Omgo Nieweg en Bin Kroon van het Nederlands Kanker Instituut – Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL) de eersten die de schildwachtklierprocedure in Nederland invoerden. Hiermee kan worden gekeken of een tumor is uitgezaaid naar de lymfeklieren en kunnen verdere uitzaaiingen door een vroege chirurgische ingreep vaak voorkomen worden. Inmiddels is deze procedure standaard geworden in vele ziekenhuizen en niet meer weg te denken bij de hedendaagse behandeling van onder meer borst- en huidkanker.
Continu in beweging
De laatste jaren staan de ontwikkelingen echter niet stil. Zo zijn er allerlei nieuwe technieken bijgekomen, zoals scans en gevoelige camera’s. Het promotieonderzoek van Lenka Vermeeren – zij zal promoveren aan het AMC – laat zien dat het NKI-AVL nog altijd vooroploopt als het gaat om de bestudering en toepassing van nieuwe technieken in de klinische praktijk.