“Gezond leven wordt de komende tijd een heel stuk leuker,” voorspelt trendwatcher Adjiedj Bakas in zijn nieuwste boek De Toekomst van Gezondheid. “De mens is een slimme alleskunner en voor steeds meer ziektes en aandoeningen vinden we oplossingen: in 1950 ging nog vrijwel iedere kankerpatiënt dood aan kanker, nu geneest 50% en straks 90%.
Maar voorkomen dat je überhaupt ziek wordt is straks belangrijker dan ooit. Oost- en west- Duitsland zijn meer dan 50 jaar gescheiden geweest. Het zijn dezelfde mensen met dezelfde genen. Toch komt in het oosten van Duitsland vrijwel geen darmkanker voor en in het westen van Duitsland wel.
Dat komt doordat de Oostduitsers decennialang alleen maar kool aten, andere groenten waren er niet. En in kool zit een stof die darmkanker voorkomt. In de schil van de aardappel zit ook een stof die kanker tegengaat. We moeten de aardappel dus met schil eten!” Bakas verwacht dat zorgverzekeraars en voedselproducenten de komende jaren gaan samenwerken om te bewerkstelligen dat we door slimme voeding ziekten voorkomen. “Dan zijn er minder operaties nodig en daar wordt iedereen blij van. De burger is blij omdat operaties niet fijn zijn. En de verzekeraar ook omdat die minder geld kwijt is aan zorg.”
Bakas verwacht veel van genonderzoek. “We leren onze genen steeds beter kennen. Straks weten we nog beter waarom we dik worden en kunnen we ons eten op ons genpaspoort afstemmen. De een wordt dik van totaal andere dingen dan de ander. Crashdieten zijn dan voorbij en Sonja Bakker en Dr. Frank kunnen met pensioen. De miljardenomzet die de dieetindustrie nu haalt, wordt dan fors lager”.
Als je over 10 jaar ziek wordt, hoe gaat dat dan?
Als je over tien jaar je dag begint, zou dat volgens Adjiedj Bakas als volgt kunnen gaan:
– Je wordt wakker door een lichtwekker en de geur van koffie die je koffiezetapparaat al op eigen initiatief heeft gemaakt. Het ding kent immers je dagritme en je verlangens.
– Koffie drinkend kijk je op de glazen muur die in een beeldscherm verandert naar het nieuws, het weer en berichten (opvolgers van email, Twitter, Facebook zijn dan vermengd met de videoconferencingsystemen die Cisco nu op de markt brengt als een sterk verbeterd Skypen).
– Je gaat naar de badkamer, douchet, poetst je tanden en gaat naar de wc. In de wc zitten sensoren, waardoor de wc een minilaboratorium is. Dat kan snel alarm slaan.
– Ook in je tandenborstel en de spiegel boven de wastafel zitten sensoren die een “blaastest” doen en je gebit inspecteren.
– Je ziet een knobbeltje op je borst en wil weten wat dat is.
– Je neemt per videofoon (de mengvorm van telefoon en hoge resolutie video die er dan is) contact op met je huisarts.
– Je hebt een digitale identiteit, die in de cloud is opgeslagen. In een kluisje in de virtuele computer zitten je medische en financiële gegevens, inclusief passwords van je creditcards en pinpas. Je elektronisch patiëntendossier ( dat hebben we tegen die tijd gewoon) en zijn elektronisch doktersdossier zoeken contact met elkaar en wisselen informatie uit, o.a. van je genpaspoort. Staat daarin dat je familieleden hebt met borstkanker en dat je daar genetisch aanleg voor hebt, dan gaat de alarmbel.
– De dokter kijkt via zijn webcam mee. Denkt hij dat het meevalt, dan handelt hij het consult per video af en krijg je wat voorgeschreven, ook dat gaat digitaal naar de apotheek. De huisartsenpost is dan een miniziekenhuis geworden. Alle diagnostiek vindt tegen die tijd in dit miniziekenhuisje plaats.
– Is er wat loos, dan zegt de dokter dat hij je toch even live wil zien. Zijn agenda en de jouwe matchen en maken zelf een afspraak in de opvolger van de smartphone die we nu kennen.
– Bij hem op consult kijkt, als hij denkt dat dit nodig is, direct een oncoloog via de hoge resolutie webcam mee.
– Je slikt een camerapil. Dat is een pil met een camera erin. Die gaat door je keel, maag en darmen en filmt alles onderweg. Je poept hem uit en hoeft dus geen slang met camera in je lijf.
– Medicijn gaat gericht naar de plek waar het nodig is, de rest van je lijf blijft medicijnvrij.
– Mocht je geopereerd worden, dan gebeurt dat in gespecialiseerde ziekenhuizen. Het algemene ziekenhuis bestaat dan niet meer. Enkele ziekenhuizen zijn gespecialiseerd in borstkanker en daar moet je heen.
– De chirurg opereert je met een operatierobot met kleine mesjes. De wond is kleiner en je geneest sneller. Herstellen doe je in het zorghotel, naast het ziekenhuis op de zorgboulevard.
– Op de wond wordt kunsthuid geplakt (van de voorhuid van en jongen worden 7 voetbalvelden kunsthuid gemaakt), waardoor de wond sneller heelt.
– Je operatie wordt gefilmd en het thuisfront kan meekijken wat er met je gebeurt.
– Je zorgkosten worden aan je gefactureerd, zoals in Singapore nu al gebeurt. Je eigen bijdrage is dan fors hoger dan nu. Je betaalt jouw deel en declareert de rest bij je zorgverzekeraar. Computers van de verzekeraar, de arts, de chirurg, de apotheek en anderen in de zorgketen praten met elkaar en handelen de facturering digitaal af. De financiële administratie verloopt foutloos.
Virtualisering en video-isering in zorg maken elektronisch patiëntendossier onmisbaar
De technologisering van zorg vereist wel een vorm van elektronisch patiëntendossier. Maar dat is net door de Eerste Kamer afgeschoten. Hoe ziet Bakas dit? “Nu al worden de medische gegevens van rond de 8 miljoen burgers uitgewisseld. Daarmee werd in 2008 begonnen toen besloten werd het landelijke EPD uit te rollen. Dit gebeurde vooruitlopend op een wettelijke basis, die er nu dus niet is gekomen. Ik verwacht dat de digitaliseringen virtualisering van zorg die nu is ingezet onomkeerbaar is. Een vorm van EPD zal er dus wel komen en dat is prima. Ik verwacht een opt-in systeem waarbij patiënten expliciete toestemming geven aan de overheid om hun gegevens te verwerken.
Ook het opvragen van de gegevens door zorgverleners moet dan waarschijnlijk per geval goedgekeurd worden door de patiënt. Straks zullen patiënten waarvan hun medische gegevens reeds in het EPD zitten, per sms of mail worden gewaarschuwd als hun dossier wordt ingezien. Daarnaast krijgen burgers ook geen inzage in hun eigen dossier. Feitelijk gaat het EPD in boerka door.”
Bakas verwacht dat privacy straks geen issue meer is. “Jongeren geven al niets meer om privacy, ouderen vinden het nog belangrijk. Maar ik verwacht straks twee aparte privacyprotocollen, een voor Bekende Nederlanders en een voor gewone burgers. Geen enkele onverlaat is geïnteresseerd in de medische gegevens van willekeurige burgers, maar wel in die van BN-ers. Die zullen dus anders behandeld worden en dat is terecht.”
Volgens Bakas is het debat in de Eerste Kamer al lang achterhaald. “Oncologen wisselen nu per video informatie over patiënten met elkaar uit. Video is hot in de zorg en wordt steeds hotter. Heb je een gezwel dan deelt de oncoloog alle foto’s en informatie daarover per video met collega’s om tot de beste diagnose te komen, crowd sourcing in de zorg dus. En dat is prima.” Bakas noemt Nederland “privacyhysterisch”. “Voor voetbalplaatjes leveren mensen al hun privacy in bij de supermarkt, en voor goede zorg zouden ze dat niet willen?”
We worden ouder, in betere conditie
In de Griekse tijd werden we 22, tot 1850 werden we 40, in 1950 werden we nog 66, nu 80 en straks 100 of 120 jaar, zegt Bakas. “Nu kijken we raar op van een vrouw die op haar 63e een kind krijgt. Straks is dat niet zo gek meer”. In Duitsland veilen tandartsen nu al dure behandelingen. De patiënt koopt de goedkoopste in.
Bakas: “Ik verwacht dat de verzekeraar straks de patiënt die slim en goedkoop zorg inkoopt, daarvoor gaat belonen.” Bakas verwacht meer (inter)nationaal zorgtoerisme en een verschuiving van werk. “De schoonheidsspecialiste verwijdert straks wratjes en dat betaal je zelf. De dermatoloog doet dat niet meer.” Laboratoria gaan goedkoper werken. Bakas: “Braziliaanse laboratoria zijn prima en toch 20 keer goedkoper dan de onze.“
Ook verwacht Bakas dat eindeloos doorbehandelen van terminale patiënten ten einde komt. “Kost je straks meer dan € 80.000 per jaar aan zorg, en levert dat je levensverlenging op van slechte kwaliteit, dan mag je dat zelf betalen. We gaan de dood niet meer eindeloos uitstellen. Voor 7 weken levensverlenging (met lage kwaliteit) van terminale patiënten met darmkanker ben je € 20.000,- tot € 50.000,- kwijt. Dat is straks afgelopen, en terecht. Wil je dat perse, dan gaat dat van je erfenis af.”
De In-Uit lijst
In | Uit |
Uitgeklede basisverzekering, hogere eigen bijdragen | De zorgverzekeraar betaalt altijd wel |
Prestatiebekostiging | Vaststaande budgetten |
Flexibel pensioen, deels in natura (zorgkosten) | Vast pensioen, geheel los van zorgkosten |
Eigen verantwoordelijkheid | Vadertje Staat die zorgt |
Differentiëring in de zorg | Gelijke behandeling van iedere patiënt |
Eigen verantwoordelijkheid nemen | Alleen leunen op staatszorg |
Patiënten vormen machtsblok | Afhankelijke, timide patiënten |
Sancties op ongezonde leefstijl | Meer ziek door ongezonde leefstijl |
Gezonde voeding voor ziektepreventie | Geen aandacht voor voeding |
Nieuwe combi’s van wonen en zorg | Wonen en zorg gescheiden |
Gebruik ICT: health information technology | De dokter als digibeet |
Telemedicine, e-care, zorgdomotica | Uitsluitend real life consulten en zorg |
Biotech, moleculaire geneeskunde | Verbod op geknutsel met genen |
Gepersonaliseerde medicijnen | Crashdieet |
Nanotechnologie, robot opereert | Kinderen die niet zorgen voor ouders |
Kool en aardappel met schil voor kankerpreventie | Patienten die dementie bij start accepteren |
Etnisch specifieke zorg | Gelijke behandeling van blank en zwart |
Zorg selecteren op prijs en kwaliteit | Wachtlijsten en nationale zorgvoorzieningen |
Experimentele behandelingen | Privacy |
Opereren via internet | Genoegen nemen met de beschikbare arts |
Acceptatie van de dood | Eindeloos verzet tegen de dood |
Singaporese en Duitse zorgmodellen | Autonomie en individualisering |
Drastische verlaging zorgkosten | Gratis orgaandonatie |
Zorginkoop door fusie pensioenfonds | Verkokering in de zorg |
Patiëntencollectieven | Automatische autoriteit van artsen |
Gespecialiseerde ziekenhuizen | Klassieke apotheek |
Printen van organen met stamceltechnologie | Defecte organen repareren |
Ranking van artsen | Mantra: iedere arts is even goed |
Ziektepreventie | Levensverlenging |
Mantelzorg door senioren aan elkaar | Wachtlijsten |
Driegeneratiewoningen | Staatsverantwoordelijkheid voor zorg |
Functional food | Obesitas en junkfood |
Orgaandonatie tegen betaling | Financiële desinteresse in de zorg |
Ken-je-lijf en zorgondernemerschap | Medische onwetendheid |
Acupunctuur en natuurgeneeswijzen | Medische ratio als norm |
Pil van Drion overal verkrijgbaar | Slechte zorgservice |