De Europese Verordening 669/2009, die sinds januari 2010 van toepassing is, blijkt een positief effect te hebben. Op basis van de verordening kunnen monsters van door de Europese Commissie aangewezen groente en fruit uit bepaalde derde landen, bij invoer worden vastgehouden en gecontroleerd op aanwezige gewasbeschermingsmiddelen. De partij wordt pas vrijgegeven als blijkt dat er geen residuoverschrijdingen zijn gevonden.
Bij de producten uit de derde landen die door de Europese Unie zijn aangewezen is een duidelijke afname te zien van het aantal overschrijdingen en van het aantal middelen per monster. Dat wijst onderzoek uit van de nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit (nVWA).
Wettelijke norm (MRL) en gezondheidscriteria
Voor elk gewasbeschermingsmiddel is vastgesteld hoeveel ervan uiteindelijk in groente of fruit mag achterblijven. Dit is de Maximale Residu Limiet (MRL). De MRL’s worden vastgesteld op basis van 2 overwegingen: bescherming volksgezondheid en goed landbouwkundig gebruik. Daarbij gaat het belang van de bescherming van de volksgezondheid altijd voor. Goed landbouwkundig gebruik wil zeggen dat landbouwers niet meer van een bepaald bestrijdingsmiddel mogen gebruiken dan nodig is om een ziekte of plaag goed te bestrijden. In de praktijk stelt met name het goed landbouwkundig gebruik de grens. Dit betekent dat MRL’s vaak op een veel lager niveau liggen dan vanuit gezondheidsoogpunt noodzakelijk is. Uit berekeningen van de nVWA blijkt ook dat als een MRL wordt overschreden, er vrijwel nooit sprake is van een gevaar voor de volksgezondheid. De MRL’s zijn voor heel Europa wettelijk vastgelegd.
De gezondheidscriteria zijn gebaseerd op consequenties van langdurig gebruik (Acceptable Daily Intake, ADI) en op kortdurende blootstelling (Acute Referentiedosis, ARfD), de maximaal toelaatbare hoeveelheid voor kortdurende blootstelling.
Overschrijdingen gezondheidscriteria
In de periode januari 2009 – december 2010 heeft de nVWA 35 overschrijdingen van de gezondheidscriteria geconstateerd, vooral bij producten uit Thailand, India, Egypte en de Dominicaanse Republiek. In deze periode betrof het in alle gevallen potentiële ARfD-overschrijdingen. Het is dan niet meer zeker of het om een veilig product gaat.
Overschrijdingen wettelijke norm (MRL)
Producten uit niet-EU landen voldeden vaak niet aan de wettelijke norm (MRL). De meeste overtredingen kwamen voor bij producten uit India (41%), Thailand (25%), Kenia (21%), Egypte (17%) en de Dominicaanse Republiek (12%). Een nieuwkomer in deze opsomming is China (bijna 36%). Dit komt vooral doordat er gerichter en geïntensiveerd Chinese broccoli-achtige groenten bemonsterd zijn. Producten waarin vaker een overschrijding te zien was zijn: pepers, bonen (inclusief kousenband), erwten (inclusief peultjes en sugarsnaps) en broccoli-achtige Aziatische koolsoorten.
Opvallend is dat de daling van het overschrijdingspercentage van Thaise producten alleen geldt voor de producten van het ‘strenge import-regime’. De overige Thaise producten blijken nog steeds vaak boven de norm.
Groente en fruit uit Frankrijk, Griekenland en Nieuw-Zeeland lieten helemaal geen overschrijdingen van de normen zien. Bloemkool, ijsbergsla, rode biet, rode kool, witte kool, kiwi, peer en perzik waren vrijwel vrij van residuen.
Controles
De nVWA controleert steekproefsgewijs en risicogericht. De keuze van de te bemonsteren producten is afgestemd op de consumptie van producten in Nederland en de resultaten van eerdere onderzoeken. Producten die gezondheidcriteria overschrijden worden zo mogelijk uit het handelskanaal gehaald. Ook worden andere Europese lidstaten op de hoogte gebracht van overschrijdingen via het Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF).
In 2011 voert de nVWA het al ingezette beleid uit 2010 verder uit. Dit betekent dat zij minder controles uitvoert bij producten uit Nederland, maar juist meer importproducten van buiten de EU controleert. Op basis van eerdere resultaten krijgen de volgende producten extra aandacht:
– Thailand: pepers, kruiden;
– India: kruiden, vruchtgroenten;
– Egypte: vruchtgroenten;
– Hongkong/China: choi sam (Chinese broccoli);
– Argentinie: appels.