In het Nederlands Kanker Instituut – Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis in Amsterdam start in september 2012 een grote studie voor patiënten met hoofd-halskanker. Deze internationale studie, ARTFORCE genaamd, is een van de eerste waarin de effecten op de bestralingsbehandeling worden onderzocht op basis van de kenmerken van de tumor. Deze week is de eerste patiënt gestart met de behandeling in deze baanbrekende studie.
Behandeling op maat
De nieuwste behandelmethoden op het gebied van kanker draaien in het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (AVL) steeds vaker om maatwerk. Dat geldt ook voor de bestralingsbehandelingen. Waar normaal gesproken de hele tumor dezelfde bestralingsdosis krijgt, is het AVL nu in staat om de bestralingsbehandeling aan de activiteit van de tumor aan te passen. Het is nog niet zo lang mogelijk om een onderscheid te maken tussen actieve en minder actieve gebieden binnen de tumor. Voor het bepalen van deze tumoractiviteit wordt gebruik gemaakt van moderne beeldvorming met MRI en PET-CT-scans.
Dankzij de beeldvorming komt de hoogste dosis straling daar terecht waar de tumor het meest actief is. Met behulp van een CT-scanner op het bestralingstoestel wordt tijdens de behandeling gecontroleerd of de dosis op de juiste plek terechtkomt en hoe de tumor reageert op de behandeling.
Betere reactie
De voorgeschreven behandeling wordt vaak bepaald aan de hand van het stadium van uitgebreidheid van de tumor. In de Artforcestudie zal daarnaast ook gekeken worden naar de specifieke tumoreigenschappen. Met een speciale scan die de afdeling Radiotherapie van het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis gebruikt, kan de opname van het nieuwe geneesmiddel Cetuximab in de tumor gemeten worden. Door op deze manier voorspellende factoren van de tumor te identificeren, kan de behandeling beter afgestemd worden op de individuele patiënt. Cetuximab is een antilichaam dat in staat is om kankercellen te herkennen en hun groei af te remmen. Een selectie van de patiënten, zo verwachten de onderzoekers, zal vermoedelijk beter reageren op dit nieuwe middel in combinatie bestraling. Daarnaast hopen de onderzoekers biomarkers te kunnen ontwikkelen, op basis waarvan vooraf voorspeld kan worden welk middel voor een bepaalde patiënt de beste behandeling is.
Europees project
De ARTFORCE-studie is een onderdeel van een groter Europees onderzoeksproject, waar behalve het NKI-AVL nog verschillende andere topinstituten uit Europa aan deelnemen. Deze samenwerking is essentieel, omdat de benodigde expertises samen te brengen. De eerste resultaten van het onderzoek worden over ongeveer vier jaar verwacht.