Medische beeldvorming zoals echo’s, röntgenfoto’s en MRI’s zijn niet meer weg te denken uit de huidige zorg. Diverse ontwikkelingen in de medische beeldvorming hebben er echter voor gezorgd dat het werkgebied van de radioloog verandert. Om optimaal gebruik te kunnen maken van medische beeldvorming, dient de positionering van de radioloog heroverwogen te worden, zo pleit Roland Berger Strategy Consultants. Na onderzoek in opdracht van de Stichting Universitaire Radiologie Nederland (SURN) heeft het strategisch adviesbureau hier enkele aanbevelingen voor opgesteld. De belangrijkste daarvan is dat multidisciplinaire samenwerking in de vorm van een nieuw specialisme ‘medische beeldvorming’ de kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg kan verhogen.
In het verleden was de taak van de radioloog duidelijk: hij was verantwoordelijk voor de anatomische beeldvorming en leverde ten behoeve van de diagnose een beeld en verslag. Externe ontwikkelingen hebben er echter voor gezorgd dat het werkgebied van de radioloog verandert. Niet alleen hebben diverse technologische innovaties het mogelijk gemaakt om meer en beter te zien, zij maken ook de toegankelijkheid van het beeld beter. Daarnaast zijn radiologen zich in toenemende mate bezig gaan houden met behandelingen (interventieradiologie). Dit zorgt voor meer overlap in de kennis van aanvragend specialist en radioloog. Bovendien is er steeds meer behoefte aan een combinatie van anatomisch beeld en informatie over de werking van organen. “Deze ontwikkelingen vereisen meer multidisciplinaire samenwerking, waarbij de positie van de radioloog allerminst als bedreigd moet worden gezien. Het naar elkaar groeien van de vakgebieden biedt namelijk veel mogelijkheden om door middel van goede samenwerking de kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg te verhogen,” aldus Benno van Dongen, partner van Roland Berger in Nederland.
Kwaliteit en efficiëntie
Innovaties in de medische beeldvorming hebben in belangrijke mate bijgedragen aan kwaliteits- en efficiëntieverbeteringen in het gehele zorgproces. Robin Alma, senior projectmanager bij Roland Berger: “De universitaire radiologie is essentieel geweest in het initiëren en faciliteren van innovaties in de zorg en dient het voortouw te nemen in het krachtiger positioneren van de radiologie in patiëntenzorg, opleidingen, onderwijs en onderzoek.” Hiervoor heeft Roland Berger een rapport opgesteld met een aantal aanbevelingen.
Specialisme medische beeldvorming
De toenemende integratie van beeldvormende technieken en van de vraag naar anatomie en functie maakt dat radiologie en nucleaire geneeskunde in gezamenlijkheid moeten worden beschouwd, zo pleit Roland Berger. Een belangrijke aanbeveling is dan ook het integreren van radiologie en nucleaire geneeskunde tot het specialisme medische beeldvorming. Alma: “Deze integratie maakt het mogelijk specialisten op te leiden die zowel het anatomisch beeld als de werking van organen volledig kunnen beoordelen en is bovendien belangrijk voor de doorontwikkeling van het vakgebied.”
Consulentfunctie
Door technologische ontwikkelingen zijn beeldvormende technieken in toenemende mate beschikbaar voor de aanvragend of behandelend specialist. “De combinatie van klinische kennis, context en toegankelijkheid van de medische beeldvorming kan zeer positief werken, maar hiervoor dient wel een goede samenwerking te bestaan met de medisch beeldvormende professional. Onvoldoende samenwerking kan immers leiden tot te veel, te weinig, of suboptimale diagnostiek,” aldus Van Dongen. Daarbij is het ook belangrijk om de medisch beeldvormende professional als consulent alle medische beeldvorming te laten overzien
Eerste lijn
Technologische ontwikkelingen maken het mogelijk dat meer beeldvorming plaatsvindt voor de eerste lijn (huisartsen). De apparatuur wordt kleiner en makkelijker te bedienen, de interpretatie wordt makkelijker door computerondersteuning, en de uitwisseling van gegevens tussen huisartsen en ziekenhuizen is fysiek goed mogelijk. Alma: “Toename van medische beeldvorming voor de eerste lijn leidt tot snellere diagnostiek. In feite is dit een vorm van zorgvuldige decentrale beeldacquisitie, waarbij de beoordeling op een efficiënte wijze vanuit het ziekenhuis kan worden uitgevoerd. Het is echter wel essentieel dat dit op een veilige wijze gebeurt.” Volgens het strategisch adviesbureau is voor een veilige en efficiënte uitvoering verder onderzoek naar bijvoorbeeld diagnostische richtlijnen en benodigde competenties noodzakelijk.
Over het onderzoek
In opdracht van de Stichting Universitaire Radiologie Nederland (SURN) heeft Roland Berger Strategy Consultants een onderzoek uitgevoerd naar de toekomstige positionering van de (universitaire) radioloog en de mogelijkheden die dit schept tot verbetering van de kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid van de zorg in Nederland. Voor het opstellen van deze rapportage is nauw samengewerkt met de afdelingen radiologie van de acht UMC’s en zijn interviews afgenomen met vertegenwoordigers van de nucleaire geneeskunde, de belangrijkste medische specialismen waarmee samengewerkt wordt, Zorgverzekeraars Nederland, het Ministerie van VWS, leveranciers van apparatuur voor medische beeldvorming, internationale opinieleiders en technische experts.