Uit een inventarisatie naar soa-doe-het-zelftesten blijkt dat 13 van de 17 onderzochte testen niet aan de wettelijke eisen voldoen. De kans dat de uitslag niet klopt of verkeerd geïnterpreteerd wordt is groot bij alle testen die op dit moment op internet of via de drogist verkrijgbaar zijn.
Ook is de informatie onduidelijk of incompleet. Soa Aids Nederland ontraadt voorlopig de soa-doe-het-zelftest. De organisatie uit haar zorgen over het grote aanbod van slechte testen in een rapport aan de Inspectie van de Gezondheidszorg en het ministerie van VWS. Ze pleit voor een beter toezicht en een speciaal keurmerk.
Over welke testen hebben we het?
Soa-doe-het-zelftesten kun je thuis uitvoeren om vast te stellen of je chlamydia, gonorroe, syfilis, hiv, hepatitis B of C hebt. Veelal worden de testen via internet of bij de drogist aangeboden. De doe-het-zelftest moet niet verward worden met de testpakketten die artsen en verpleegkundigen meegeven om thuis zelf materiaal af te nemen voor onderzoek. Dit thuis afgenomen materiaal wordt onderzocht in laboratoria met de reguliere testen. Bij de doe-het-zelftest moet de uitslag echter door de persoon zelf geïnterpreteerd worden, zonder tussenkomst van een arts of laboratorium.
Wetgeving wordt met voeten getreden
Van de doe-het-zelftesten die Soa Aids Nederland heeft onderzocht blijkt 76 procent niet aan de wettelijke eisen te voldoen. Sommige testen hebben zelfs geen CE keurmerk, waardoor ze niet binnen Europa verkocht mogen worden.
Grote kans op een foutieve uitslag
De kwaliteit van de doe-het-zelftesten is daarnaast laag en de kans op een foutieve testuitslag groot. Dat laatste is vooral ernstig als iemand een soa heeft, maar dit niet uit de test blijkt. Ook is de informatie bij veel testen niet duidelijk en de begeleiding onvoldoende. Hoe lang moet je na onbeschermde seks wachten voordat je een soa-test kan doen? Wat moet je doen als de test aangeeft dat je een soa hebt? Op welke soa moet je je nog meer laten testen? Moet je je partner waarschuwen? Deze vragen worden meestal niet beantwoord. Soms zit er zelfs geen bijsluiter bij de test.
Soa Aids Nederland ontraadt het gebruik van soa-doe-het-zelf-testen
Soa Aids Nederland geeft op dit moment het advies om soa-doe-het-zelftesten niet te gebruiken en adviseert iedereen om zich te laten onderzoeken bij de huisarts of bij een soa-poli. Daar wordt je getest op alle soa’s die van belang zijn. Bij de huisarts en soa-poli word je bovendien goed begeleid en behandeld als er een soa wordt gevonden.
Keurmerk
Soa Aids Nederland wil dat de Inspectie van de Gezondheidszorg beter toezicht gaat houden op de soa-doe-het-zelftesten en strengere eisen gaat stellen. Ook wil de organisatie dat er een keurmerk komt. Dit is nodig omdat iedere foutieve uitslag een risico vormt, niet alleen voor de persoon in kwestie, maar ook voor de volksgezondheid.
Toekomstige ontwikkelingen
Mogelijk komen er in de toekomst betere doe-het-zelftesten op de markt. Zo is er een proefproject van van de GGD Amsterdam in samenwerking met het RIVM, Soa Aids Nederland en GGD Rotterdam-Rijnmond. Kwalitatief goede hiv-zelftesten zullen via internet worden aangeboden en het testen zal via internet begeleid worden. Er wordt onderzocht of het aantal mensen dat niet weet dat ze hiv hebben, vermindert door dit project.