Al enige tijd is er onderzoek gaande naar het snel en goedkoop opsporen van ziekten in het lichaam. Methodes ondersteund door lichaamsvreemd DNA hielpen de onderzoeker een heel eind op weg. Maar niet eerder was er zo’n grote doorbraak op het snel opsporen van de ziekte tuberculose.
Promovendus Remco Verdoold aan de Universiteit Twente (UT) kwam met zijn onderzoeksgroep tot een snelle opsporing van tuberculose. Een ziekte die vooral in de derde wereld zorgt voor een extreem besmettelijke kettingreactie.
“Tuberculose is door ons onderzoek snel op te sporen”, vertelt Remco Verdoold, “Er hoeft maar één kind in een klas in Afrika ziek te zijn en binnen no time is de hele klas besmet. Onderzoekers zijn al heel lang bezig met methodes om deze ziekte snel op te sporen en de kop in te drukken, maar dat onderzoek was niet nauwkeurig genoeg of veel te kostbaar. Wij hebben met onze snelle vernieuwende opsporingsmethode een mooie vorm van ontwikkelingshulp in handen.”
Ziekte
Tuberculose is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door de tbc-bacterie. Deze bacterie bevindt zich in het sputum (slijm) in de luchtwegen van de mens, dat vrijkomt na het ophoesten hiervan. “Wij hebben om te beginnen het sputum nodig voor het onderzoek. Vervolgens maken we in een lab DNA aan dat gevoelig is voor het tuberculose DNA, we noemen dit ook wel synthetisch DNA.
Methode
“Op een stukje glas plaatsen we een bolletje van goud met synthetische DNA haartjes. Die gouden bolletjes zijn zestig nanometer, oftewel vijfduizend keer kleiner dan een haar. De gouden bolletjes kiezen we, omdat deze goed te zien zijn met een microscoop. Via een bepaalde lichttoepassing geeft het goud een schittering af. Deze schittering op het glasplaatje kleurt via de microscoop doorgaans groen, maar wanneer er sprake is van tuberculose constateren we direct een rode kleur. Op zich is dit een vrij eenvoudig basisbeginsel binnen de natuurkunde. Echter, het is nog weinig anderen eerder gelukt deze methode daadwerkelijk toe te passen. Dit mede doordat er niet naar één bolletje wordt gekeken, maar naar duizenden tegelijk. Dit stelt ons in staat in een vroeg stadium tuberculose vast te stellen.”
Toekomst
De UT is met dit onderzoek in staat een sensor kastje op te leveren, dat in de toekomst goed gebruikt kan worden voor de snelle opsporing van tuberculose. Allereerst dienen er, met deze wetenschap in handen, de komende jaren nog vele optimalisatie experimenten uitgevoerd te worden. Remco Verdoold verwacht, dat het nog zo’n tien jaar duurt voordat het uiteindelijke product op de markt is. “De eerste stap is nu gezet en daar zijn wij heel trots op. Volgens de natuurkunde is het al vijftig jaar mogelijk om deze techniek toe te passen, echter omdat het zo ingewikkeld is, slaagde men daar niet in. Maar met de inzet van synthetisch DNA levert dit een stroomversnelling op. Bovendien bleven de UT onderzoekers doorgaan met testen waar anderen stopten. En dat levert deze mooie ontdekking op.”