‘Rooms-Katholieke Kerk draait slachtoffers van misbruik een rad voor ogen’

Bij monde van aartsbisschop en kardinaal Wim Eijk beloofde de Rooms-Katholieke Kerk geen beroep te doen op de verjaring van seksuele delicten. Bij nader inzien geldt deze belofte echter alleen voor slachtoffers die hun claim bij de kerk indienen. In civiele procedures beroept de kerk zich wel degelijk op verjaring.

‘De kerk draait slachtoffers een rad voor ogen,’ oordeelt prof.mr.dr. Fokko Oldenhuis, bijzonder hoogleraar Religie en Recht aan de Rijksuniversiteit Groningen. ‘Eijk volhardt in bestuurderstaal en halve waarheden. Het is hoog tijd voor transparantie en eerlijkheid.’

Slachtoffers van seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland kunnen bij de kerk een schadevergoeding claimen. De regeling hiertoe is tot stand gekomen nadat de commissie-Deetman, die het misbruik in kaart bracht, pleitte voor collectieve compensatie. Slachtoffers van seksueel misbruik krijgen schadevergoedingen die in uitzonderlijke gevallen kunnen oplopen tot 100.000 euro.

Verjaring
Bij monde van kardinaal en aartsbisschop Wim Eijk beloofde de Katholieke Kerk geen beroep te doen op de verjaring van seksuele delicten. Deze belofte blijkt echter alleen te gelden binnen de door de kerk vastgestelde schikkingsroute. In civiele procedures beroept de kerk zich wel degelijk op verjaring, zo bleek afgelopen najaar bij een voorlopig getuigenverhoor voor de Rechtbank Utrecht. Fokko Oldenhuis, bijzonder hoogleraar Religie en Recht aan de Rijksuniversiteit Groningen, acht dit zeer ongepast. ‘Men wekt de suggestie een royaal gebaar te maken, maar draait de slachtoffers een rad voor ogen.’

Niet om het geld
Dat een civiele procedure tot hogere claims kan leiden, is voor Oldenhuis zeker niet het belangrijkste argument voor het open houden van de civiele route. ‘Wie zelf de trappen van het paleis van Justitie beklimt en een rechtszaak aanspant, kan uiteindelijk niet alleen de kerk als instituut, maar ook individuele functionarissen aanspreken. Ook al heeft de kerk een eigen rechtssysteem, zij valt nooit buiten het bereik van de Nederlandse wet. Voor veel slachtoffers levert een vonnis waarin verklaard wordt dat de kerk gefaald heeft waarschijnlijk meer genoegdoening op dan welk bedrag ook.’

Schandalig en schadelijk
In het civiele recht geldt doorgaans een verjaringstermijn van twintig jaar. Als de katholieke kerk daar succesvol een beroep op zou doen, ontlopen veel geestelijken een veroordeling. De rechtbank Utrecht liet zich kritisch uit over het door de kerk gedane beroep op verjaring en wees er al op dat dat bij uitzondering kan worden doorbroken. Oldenhuis: ‘Een beroep op verjaring kan redelijk zijn wanneer bijvoorbeeld buren ruzie hebben over een erfafscheiding. Voor dit soort zaken, waarin kinderen jarenlang door de geestelijkheid zélf binnen de kerkmuren werden misbruikt, is het niet bedoeld. Het is schandalig dat men zich erop beroept en uiteindelijk ook schadelijk voor de kerk. Al het goede dat de kerk ook heeft gedaan, denk alleen al aan het werk dat vele paters in ontwikkelingslanden eeuwenlang deden, zou er onnodig mee worden verspeeld.’

Bestuurderstaal
Terwijl slachtoffers grote behoefte hebben aan erkenning en begrip, volhardt aartsbisschop en kardinaal Eijk in bestuurderstaal, oordeelt Oldenhuis. ‘Eijk stelde dat de kerk “inadequaat” gehandeld heeft. Kom op! Dat soort woorden gebruik je als de gemeente of de provincie zich vergaloppeerd heeft bij de vergunningverlening voor een varkensstal. In kwesties waarin grote aantallen mensen ernstig beschadigd zijn en waarin – ook recent nog – apert is gelogen, is zulke kille taal ongepast en onbegrijpelijk. Het is hoog tijd voor transparantie en eerlijkheid.’

Curriculum Vitae
Prof.mr.dr. Fokko T. Oldenhuis (Delfzijl, 1950) is sinds 2005 bijzonder hoogleraar Religie en Recht bij de Faculteit Rechtsgeleerdheid en de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap. Hij is verbonden aan de vakgroep Privaatrecht en Notarieel Recht van de RUG. Daarnaast is hij sinds 1993 raadsheer-plaatsvervanger in het Gerechtshof te Arnhem. Naast publicaties over religie en recht heeft Oldenhuis vele werken geschreven over aansprakelijkheidsrecht en huurrecht.

Plaats een reactie