Stichting RIONED en STOWA onderzoeken met vier gemeenten en hun waterschappen hoe de werking van verbeterd gescheiden rioolstelsels is te optimaliseren. Doel is vooral om de sturingsmogelijkheden beter te benutten om de vuilemissie te verminderen en de werking van de rwzi te verbeteren.
Dankzij de komst van het verbeterd gescheiden stelsel (vgs) kan een gemeente een deel van het regenwater naar de rwzi afvoeren. Hiermee voorkomt zij dat het eerste, relatief vieze regenwater (first flush) ongezuiverd in het oppervlaktewater terechtkomt. Ook kan zij zo de negatieve gevolgen van vuilwaterlozingen door foutaansluitingen (enigszins) ondervangen. Maar de extra toevoer van dit ‘dunne’ (schone) water zorgt bij de rwzi voor extra inspanningen en kosten. Zuivering is namelijk het meest effectief bij weinig ‘dik’ (vuil) water, zeker met de nieuwste zuiveringstechnieken. Bovendien is bij het ontvangende rioolstelsel – meestal een gemengd stelsel – meer kans op overstortingen en daarmee toch weer vervuiling van het oppervlaktewater.
Optimum zoeken
Met de pomp (of schuif) in het vgs kan de gemeente sturen hoeveel regenwater het stelsel naar de rwzi moet afvoeren. Maar hoeveel regenwater moet dat dan zijn om bovengenoemde problemen te voorkomen? “Dat onderzoeken we in de proeftuin Optimalisatie verbeterd gescheiden rioolstelsels”, zegt STOWA-projectleider Bert Palsma. “Waar ligt het optimum voor de rwzi, waar voor het ontvangende stelsel en waar voor het oppervlaktewater? En hoe kan de gemeente daar (beter) op sturen? In Eindhoven, Dalfsen, Heerhugowaard en Duiven meten we met sensoren hoe vuil het regenwater is. Op basis daarvan kunnen de water- en rioleringsbeheerders bepalen welk water naar de rwzi moet en welk water naar het oppervlaktewater. Die keuzes zijn uiteraard afhankelijk van de locatie en de problemen bij de rwzi, het ontvangende rioolstelsel en het oppervlaktewater.”
Discussie aangaan
Met de proeftuin willen Stichting RIONED en STOWA dan ook de discussie tussen gemeenten en waterschappen aanzwengelen. Palsma: “Welke mate van sturing is voor jullie situatie de meest doelmatige? Om (over)belasting van de rwzi te voorkomen, hebben sommige gemeenten bijvoorbeeld de vgs-pomp uitgezet. Maar is dat ook de beste oplossing? Op basis van welke overwegingen en argumenten is die beslissing genomen? Misschien is de gemeente nu wel meer geld kwijt aan baggerwerkzaamheden. Een optimaal functionerend vgs is een gedeeld belang. Voor zowel gemeenten als waterschappen is daaruit winst te behalen in de vorm van kostenbesparingen, minder wateroverlast en een betere waterkwaliteit.”
Meer informatie
Deze maand starten de metingen in Eindhoven, daarna volgen de andere locaties. Eind 2013 zijn de eerste resultaten van de proeftuin te verwachten. Dit project is onderdeel van de ‘Proeftuinen‘ waarin STOWA en Stichting RIONED gezamenlijk de afspraken uit het Bestuursakkoord Water ondersteunen door kennis te ontwikkelen die bijdraagt aan succesvolle samenwerking in de waterketen.