De beleving van pijn en de omgang ermee wordt beïnvloed door cultuur en religie. Dit voorjaar organiseerden een aantal migrantenorganisaties een themabijeenkomst (1) over diversiteit in pijn en pijnbeleving. De genodigden waren vertegenwoordigers van de migranten- en reguliere patiëntenorganisaties.
De eerste presentatie werd verzorgd door Mahesh Bharatsing, een pandit (hindoepriester). Voor het omgaan met pijn en pijnbestrijding vanuit hindoeïsme is het begrip karma doorslaggevend. Karma betekent dat alles wat we doen, denken of zeggen bij ons terugkomt. Een goede daad heeft gunstige gevolgen en een slechte daad leidt onherroepelijk tot slechte en onplezierige gevolgen. Een hindoe mag in principe alles doen om in leven te blijven en pijn te bestrijden. Echter omdat meeste hindoes vegetariërs zijn is het innemen van pijnbestrijders die dierlijke ingrediënten bevatten niet aan te bevelen. Vaak zullen de hindoes liever kiezen om een beetje pijn te lijden, dan de medicijnen met dierlijke producten in te nemen. De opvatting is niet dat pijn louterend is, maar dat het doorstaan van de pijn een mens iets beters kan opleveren, nu of in een volgend leven. Euthanasie, hulp bij zelfdoding en een zelfgekozen levenseinde zijn binnen het hindoeïsme niet toegestaan.
De tweede presentator was Mehmet Resit Uygun, een imam. Hij gaf een schets van pijnbeleving en pijnbestrijding onder de moslims. Voorop staat dat pijn onaangenaam is en de dagelijkse gang van zaken verstoort. Daarom dient pijn zo snel mogelijk weggenomen te worden. Als je bijvoorbeeld tijdens de Ramadan pijn ervaart, dan stop je met het vasten. Toch dient pijn beschouwd te worden als een gift van Allah omdat het een waarschuwingssignaal is en een beschermingsmechanisme. Veel moslims hebben een specifieke visie op de kwaliteit van het leven. De kwaliteit van leven beperkt zich niet tot hier en nu, maar heeft ook betrekking op het leven na de dood. Grote waarde wordt gegeven aan de overgangsfase tussen leven en dood. Een moslim dient bij voorkeur in zijn laatste momenten goed te communiceren met zijn naasten en bij volle bewustzijn te overlijden. Daarom wordt palliatieve sedatie vermeden. Hulpverleners doen er goed aan om de kalmerende middelen niet in al te grote dosering toe te dienen. Bij euthanasie wordt onderscheid gemaakt tussen actieve en passieve euthanasie. Actieve euthanasie (door een ingreep van de arts) is niet toegestaan. Passieve euthanasie (stoppen met kunstmatig in leven te houden) is wel toegestaan. Soms zien wij dat het uitschakelen van de apparaten bij de intensive care op hevig verzet van de familie stuit. In dit soort gevallen is het aan te bevelen een imam in te schakelen. Verder mag bij een ziekte medicatie met alcohol gedronken worden als dit de kans op de genezing vergroot.
In de presentatie van Frits Winter, psycholoog en deskundige op het gebeid van pijn- en stress management, stonden de laatste ontwikkelingen rondom zelfmanagement en pijnbestrijding centraal. Pijnbeleving is in sterke mate afhankelijk van hoe mensen leven. Veel mensen, met name ouderen, ervaren pijn omdat bij hen het evenwicht tussen ontspanning en beweging verstoord is. Rust en druk-zijn moeten elkaar afwisselen. Overbelasting is niet goed, maar onderbelasting kan ook zeer negatieve gevolgen hebben.
Om het evenwicht te herstellen zijn de volgende factoren van belang :
• Veiligheid, rust en ontspanning
• Bewegen en goede lichamelijke conditie
• Het stellen en kunnen behalen van (psychische) doelen
• Goed geregelde thuissituatie en een rijk sociaal leven.
Veel pijnklachten hangen tegenwoordig samen met te weinig risico’s, uitdagingen en fysiek bewegen. Ook sociaal isolement speelt daarbij een rol.
Voor het zenuwstelsel van een mens is belangrijk veel te doen en voortdurend te oefenen. Uit de reacties onder de aanwezigen blijkt dat dit een gevoelig punt is bij migranten . In veel migrantengemeenschappen blijkt men geneigd te zijn de zieke die aan pijn lijdt juist te “verwennen” en te “sparen” in plaats van hem of haar tot beweging te stimuleren.
De themabijeenkomst over pijn en pijnbeleving maakt onderdeel van drie bijeenkomsten rond diversiteit die in 2011 aangeboden worden door PGO support, Netwerk van organisaties van Oudere Migranten (NOOM) en Stichting Allochtonen en Kanker (SAK).
De volgende bijeenkomsten zijn:
– Een bijeenkomst over dementie op 26 mei 2011
– Een bijeenkomst over terminale zorg 27 oktober 2011.
Aanmelding kan via de website van PGO Support: www.pgosupport.nl
(1) Themabijeenkomst Pijn en pijnbeleving, 27 januari 2011. Organisatie: PGO Support, Netwerk van organisaties van Oudere Migranten (NOOM) en Stichting Allochtonen en Kanker (SAK)