Met de kop “Corruptie bij Philips Polen” opende het FD op FD.nl dinsdag 17 mei 2011. Het FD, dat in het bezit is van onderzoeksmateriaal van het openbaar ministerie in Polen, meldt dat Philips Medical in Polen verdacht wordt van het betalen van smeergeld. Het bedrijf zou via een steekpenningenfonds ziekenhuisdirecteuren betalen in ruil voor de aanschaf van Philips-apparatuur. Drie oud-Philipsmedewerkers staan terecht voor beschuldiging van omkoping. Ook een aantal van de ziekenhuisdirecteuren mag zich voor de rechter verantwoorden.
Hoe kan je zo stom zijn? Philips dat graag wil meespelen in de wereld van medische apparatuur, heeft een beursnotering in de Verenigde Staten en valt daarmee onder de Foreign Corrupt Practices Act. Hierdoor kan Philips in de VS voor omkoping waar ook ter wereld worden veroordeeld. Zo mocht Siemens in 2008 $ 800 miljoen afdragen, nadat het bedrijf was vervolgd wegens corruptie in Argentinië, Bangladesh en Venezuela. Philips was hierdoor bekend met de mogelijke gevolgen. Een onderneming als Philips is op haar website heel helder over omkoping en verwoordt dit ook in zijn code of conduct. Het is met name het omkopingsaspect, overigens ten koste van de burger die braaf zijn zorgverzekering betaalt, dat me intrigeert. En hoe wijdverspreid is die omkoping dan?
Uit het bericht in op FD.nl is op te maken dat de Poolse justitie zich focust op ruim twintig gevallen van omkoping in het zuiden van het land. Het dossier bevat echter veel aanwijzingen dat Philips ook elders in Polen steekpenningen betaalde en dat de Duitse Philips-vestiging bij deze praktijk betrokken was. Kulig, de klokkenluider, hielp tussen 2000 en 2006 twee Philips-directeuren contant geld vrij te maken, waarmee ziekenhuisdirecteuren werden omgekocht en de Philips-directeuren zichzelf premies toekenden. Hij wist niet of de Philips leiding in Nederland ergens van af wist.
En dat laatste brengt het toch wel weer erg dicht bij huis. De meeste inkopers in ziekenhuizen kennen wel één of meerdere verhalen over specialisten die komen vragen hoe ze het beste kunnen omgaan met een betaling van een leverancier voor ‘geleverde diensten’. Zelf ben ik bekend met twee gevallen van omkoping van juist weer inkopers in Nederlandse ziekenhuizen over de afgelopen jaren, welke ook tot ontslag hebben geleid. Voor de duidelijkheid: in beide gevallen betrof het niet Philips. Wat ik ermee wil aangeven is dat omkoping of malafide handelingen op meer plekken voorkomt dat je denkt en er niet eens altijd sprake is van te kwader trouw handelen. Waar ik wel voor pleit is (interne) regelgeving die ziekenhuizen er toe dwingt om volledig transparant te moeten zijn ten aanzien van hun inkopen.