Mensen met het erfelijke Lynch syndroom hebben een sterk verhoogde kans op darmkanker. Te dikke mannen met die aandoening lopen ook nog eens minstens tweemaal zoveel risico op goedaardige gezwellen in de dikke darm vergeleken met Lynch patiënten met een normaal gewicht.
Vrouwen met Lynch die te dik waren hadden geen verhoogde kans op zulke adenomen, die vaak het voorstadium van darmkanker zijn. Dit stelt promovenda Akke Botma bij de afdeling Humane Voeding van Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR, in een publicatie in het Journal of Clinical Oncology, dat vorige week verscheen. ‘Bij mensen met Lynch werkt het DNA-reparatiesysteem onvoldoende. Hierdoor kunnen tumoren ontstaan’, stelt Botma. ‘Bij Lynch patiënten is de kans om voor het 70e levensjaar darmkanker te ontwikkelen 20-70 procent, tegen 2,5 procent bij mensen zonder die aandoening.’
Overgewicht
Lifestyle heeft een grote invloed op onze gezondheid en het voorkomen van bepaalde ziekten. Overgewicht is een belangrijke risicofactor. Dit is zorgelijk omdat Nederland steeds dikker wordt; een kleien vijftig procent van mensen rond hun vijftigste is te dik. Overgewicht verhoogt ondermeer de kans op dikke darmkanker, maar het was niet duidelijk of dit ook de kans op erfelijke dikke darmkanker beïnvloedt. Botma volgde daarom een kleine 500 personen met het Lynch syndroom gedurende twee jaar op het ontstaan van de goedaardige adenomen. Voor elke patiënt berekende zij ondermeer de Body Mass Index, of BMI. De BMI is het aantal kilo lichaamsgewicht gedeeld door de lengte in het kwadraat. Een BMI tussen de 20 en 25 geeft een normaal gewicht aan. Boven de 25 is er sprake van overgewicht.
Risicovet
Uiteindelijk bleek ruim tien procent van de personen binnen de studieperiode zo’n adenoom te ontwikkelen. ‘We zagen een duidelijk verhoogd risico, minimaal twee maal zo hoog, op die voorstadia van darmkanker bij te dikke mannen’, zegt Botma. ‘Vrouwen met overgewicht hadden geen verhoogd risico.’ Botma verklaart dit verschil tussen de sexen op grond van de verschillen in vetverdeling tussen mannen en vrouwen. ‘Mannen hebben vooral buikvet, dit is gerelateerd aan vet rond de organen’, legt Botma uit. ‘Dit is risicovet en het vormt een grotere bedreiging voor de gezondheid dan het vrouwelijke heupvet.’
Botma constateert dat zowel mannen met Lynch syndroom als mannen zonder die erfelijke afwijking ongeveer een twee maal zo grote kans op dikke darm adenomen hebben bij overgewicht. ‘Lynch patiënten hebben al een enorm hoog risico op darmkanker, bij hen is een verdubbeling van het risico veel erger dan bij de doorsnee bevolking’, evalueert Botma haar resultaten. ‘Dat moet je als risicogroep wel weten.’
Auteur: Hans Wolkers