Het opleggen van een tbs-maatregel is moeilijk mogelijk zonder observatieonderzoek van de betrokkene. Nu een aanzienlijke groep verdachten zich aan dergelijk onderzoek onttrekt, wil Staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie door middel van dossieronderzoek laten vaststellen of bij een verdachte van een ernstig misdrijf sprake is van een psychische stoornis.
Volgens de KNMG kan op basis van dergelijk onderzoek een psychische stoornis niet goed worden vastgesteld. Bovendien vergt dit aanpassing van de wet, waardoor het beroepsgeheim van de arts en de toegankelijkheid van de gezondheidszorg op de tocht komen te staan. Dit kan gevolgen hebben voor bepaalde groepen
tbs-maatregel
Een rechter kan een tbs-maatregel opleggen aan een verdachte van ernstige misdrijven en bij enkele specifieke delicten. De rechter moet er dan van overtuigd zijn dat de verdachte ten tijde van het delict lijdende was aan een psychische stoornis. Het vaststellen van zo’n stoornis vergt medisch onderzoek. Als betrokkene zich aan dergelijk onderzoek onttrekt, komt niet vast te staan of sprake was van zo’n stoornis. De rechter kan vervolgens niet overgaan tot het opleggen van een tbs-maatregel.
Vaststellen psychische stoornis
Het vaststellen van een psychische stoornis enkel op basis van in het verleden over de betrokkene vastgelegde medische gegevens, zoals de staatssecretaris thans voorstelt, is lastig. Niet alleen zijn deze gegevens doorgaans in verschillende dossiers opgenomen; ze zijn vastgelegd met het oog op een ander doel: het waarborgen van de kwaliteit en continuïteit van zorg.
Professionele standaard
Ook vanwege het tijdsverloop en veranderingen in de gezondheidssituatie bij de betrokkene kan moeilijk op basis van een dossier geconcludeerd worden of op het moment van het delict sprake was van een psychische stoornis. De KNMG vreest daarom dat zulke beoordelingen niet voldoen aan de professionele standaard, die ook geldt bij medische onderzoeken en keuringen. Keurend artsen kunnen dan geen betrouwbare uitspraken doen over de aanwezigheid van een psychische stoornis. Dit is schadelijk voor de positie van artsen en mogelijk ook voor de betrokken patiënten.
Toegankelijkheid gezondheidszorg
De KNMG is voorts bezorgd over de gevolgen van het wettelijk doorbreken van de geheimhoudingsplicht van artsen, door hen te verplichten medische gegevens te overleggen over verdachten van bepaalde delicten. De toegankelijkheid van de gezondheidszorg kan worden belemmerd, als mensen artsen gaan zien als een verlengstuk van justitie. Patiënten kunnen daardoor terughoudender worden met het verstrekken van informatie, zich aan behandelingen onttrekken en gegevens uit hun dossier laten vernietigen. Dit alles komt de zorg en het vertrouwen in artsen bepaald niet ten goede.