Dankzij een subsidie van 6,0 miljoen euro van de Europese Commissie start het Nederlands Kanker Instituut – Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis in samenwerking met Europese partners met een nieuw project dat als doel heeft de radiotherapeutische behandeling van hoofdhals- en longkanker te verbeteren. De verwachting is dat een individuelere behandeling met waar mogelijk een hogere, maar beter gerichte stralingsdosis en een scherpe kwaliteitscontrole positieve resultaten zal laten zien.
Voorspellende scan
Centraal onderdeel van de nieuwe behandeling bij hoofdhalskanker is de zogenaamde PET-scan. Hierbij worden patiënten nog vóór de radiotherapie getest om te kijken of de behandeling aan zal slaan. Dit wordt gedaan met radioactief gelabeld Cetuximab; de scan laat zien hoeveel de patiënt van deze stof opneemt. Dit is compleet ongevaarlijk, maar aan de hand hiervan lijkt redelijk goed te voorspellen of een behandeling met Cetuximab en bestraling effectief zal zijn.
Mocht dat niet zo zijn, dan blijft de patiënt deze zware (en dure) behandeling bespaard en kunnen andere behandelopties worden overwogen. Deze individuele aanpak is een nieuwe stap in de behandeling van hoofdhalskanker. Het Nederlands Kanker Instituut – Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis heeft eerder al bewezen dat een dergelijke aanpak bij borstkanker succesvol is.
Hogere dosis
Ook wordt per patiënt vooraf de maximale hoeveelheid straling bepaald. Elke tumor is immers verschillend. Een dergelijke individuele keuze is nieuw: nu wordt er in de eerste plaats gekeken welke dosis de patiënt aankan, ook gezien de bijwerkingen. Hoe hoger de dosis, hoe groter de kans dat de tumor volledig verdwijnt en niet meer terugkomt.
Die hogere dosis is veilig, want via nieuwe, in nauwe samenwerking met Maastro ontwikkelde technieken is het mogelijk om die dosis heel specifiek op de tumor te richten, waardoor het omliggende weefsel en de naastgelegen long of andere organen gespaard kunnen worden en alleen de tumor bestraald wordt.
Scherpe kwaliteitscontrole
Om die veiligheid te waarborgen wordt in het project gewerkt met 3-D-kwaliteitscontrole van de bestraling. Dankzij deze controlemethode is het NKI-AVL samen met Maastro nu al wereldwijd koploper op het gebied van veiligheid bij radiotherapie. Doel van het project is om deze werkwijze ook voor anderen beschikbaar te maken.
Fase II-onderzoek
Initiatiefnemer van het project, dat als titel ARTFORCE heeft meegekregen, is dr. Coen Rasch, radiotherapeut-oncoloog bij het NKI-AVL. Aan het project zijn verschillende andere instituten verbonden uit Nederland, Frankrijk, Spanje, Engeland en Zweden. In enkele Europese ziekenhuizen, waaronder het Antoni van Leeuwenhoek, zullen er twee onderzoeken worden opgestart: een klinisch onderzoek voor patiënten met hoofdhalstumoren en een gerandomiseerd Fase II-onderzoek voor patiënten met longkanker.
Het project zal ongeveer vijf jaar duren. Kort daarna worden ook de eerste resultaten verwacht en zal bekend zijn of de nieuwe individuele behandeling met een hogere, veilige dosis resultaat zal hebben.