Een mutatie in het gen IGSF1 kan leiden tot tekort aan schildklierhormoon en vergrote zaadballen. Dat schrijven onderzoekers onder leiding van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) in Nature Genetics. “Er zijn mogelijk nog veel families waarin dit gendefect voorkomt die dat niet weten.”
Het afwijkende gen werd ontdekt in families waarin sommige mannen te weinig schildklierhormoon (hypothyreoïdie) hadden, in combinatie met vergrote testikels. Aangezien de vrouwelijke familieleden wel normale hoeveelheden schildklierhormoon hadden, vermoedden de onderzoekers dat de boosdoener op het X-chromosoom moest liggen. In tegenstelling tot vrouwen hebben mannen geen tweede X-chromosoom dat kan compenseren voor een defect gen op het andere chromosoom.
Nieuw syndroom
LUMC-onderzoekster Yu Sun, eerste auteur van het artikel, ontdekte bij een Nederlandse familie inderdaad een microdeletie (een kort ontbrekend stukje DNA) in een gen op het X-chromosoom. Het ging om het zogenaamde IGSF1-gen. “We kenden al een aantal genen die in afwijkende vorm tot een tekort aan schildklierhormoon kunnen leiden, maar dit gen was daar nog niet eerder mee in verband gebracht”, vertelt coauteur prof. Jan Maarten Wit. Inmiddels zijn elf families (waarvan acht in Nederland) ontdekt waarin een gemuteerde versie van het IGSF1-gen voorkomt. Alle mannen die zijn aangedaan vertonen dezelfde symptomen, waaronder een licht tekort aan schildklierhormoon, tot tweemaal de normale grootte testikels en in veel gevallen ook een verlaagde hoeveelheid prolactine in het bloed en een late puberteitsontwikkeling. Hoe het gendefect deze symptomen veroorzaakt is nog niet duidelijk.
Families
“Er zijn mogelijk nog veel families waarin dit gen voorkomt die dat niet weten”, aldus Wit. Klachten als vermoeidheid, concentratieproblemen en gewichtstoename worden niet altijd opgemerkt of in verband gebracht met de schildklier, en een grote zaadbal is zelden een reden om naar de dokter te gaan.” Wit: “Als men weet heeft van dit syndroom kan het hormoontekort worden aangevuld. Te weinig schildklierhormoon is op den duur mogelijk slecht voor het hart en de stofwisseling.”