Nieuw techniek borstkankeronderzoek is baanbrekend

De mammografiegroep van het academisch ziekenhuis van Maastricht haalde onlangs het nieuws met een nieuwe techniek, de Contrast-Enhanced Spectral Mammography (CESM).

CESM-Mammogram, 520x300Links een standaard mammogram, rechts een mammogram uitgevoerd met contrastvloeistof (CESM). De tumor is hier duidelijker zichtbaar.

Daarmee kunnen radiologen veel nauwkeuriger dan met een ‘standaard’-mammogram, bepalen of er wel of géén borstkanker aanwezig is. Een interview met radioloog Marc Lobbes.

Door: Bert Groenman

Hoe baanbrekend acht u deze nieuwe methode?
‘Mammografie is nog steeds een van de belangrijkste beeldvormende technieken in borstkankerdiagnostiek. De nauwkeurigheid van een mammogram hangt echter af van de dichtheid van het klierweefsel van een vrouw. Hoe compacter (‘denser’) het klierweefsel, hoe minder nauwkeurig het onderzoek wordt. Een van de technieken die de laatste jaren zijn onderzocht is CESM. Aangetoond is dat de nauwkeurigheid van deze methode superieur is aan een ‘normaal’ mammogram. En sneller en goedkoper. Mogelijk kunnen we in de zeer nabije toekomst een groot aantal MRI-onderzoeken van de borsten laten vervallen, omdat we dezelfde informatie sneller en goedkoper kunnen bemachtigen via CESM (kosten van een CESM-onderzoek circa 75 euro, van MRI vier keer zoveel). Ik acht CESM baanbrekend omdat ik echt geloof dat dit -sinds lange tijd- een werkelijk nuttig hulpmiddel in de dagelijkse praktijk gaat worden.’

Marc Lobbes, Radioloog, Maastricht UMC+Radioloog dr. Marc Lobbes, Maastricht UMC+

Kunt u iets vertellen over het onderzoek dat voorafging aan het in gebruiknemen van de nieuwe techniek?
‘De techniek is sinds 2003 in ontwikkeling. In eerste instantie heeft men twee mogelijkheden onderzocht. CESM bleek de meest bruikbare in de dagelijkse praktijk en is verder doorontwikkeld. De eerste praktijkresultaten zijn in 2010 gepubliceerd. Op basis van prototypes is de machine verder ontwikkeld voor commercieel gebruik. Het eerste CESM- apparaat, de Senobright van GE Healthcare, kwam begin maart 2011 op de markt. Eind 2013 waren er wereldwijd iets meer dan 100 units geïnstalleerd, voornamelijk in Frankrijk (waar het meeste ontwikkelwerk heeft plaatsgevonden). Verbeterpunten delen we belangeloos met de fabrikant: niet omdat wij hier financieel belang bij hebben (geen enkel namelijk), maar omdat ik geloof in de techniek zelf en ik graag meewerk om de machine verder te optimaliseren voor een groter publiek. Met name op het gebied van verdere stralingdosisreductie (als het minder kan bij gelijkblijvende kwaliteit is dit natuurlijk altijd beter) en het optimaliseren van de contrasttoediening is winst te verwachten.’

De hoeveelheid radioactieve straling bij CESM is hoger dan die bij een standaard mammogram. Hoe groot is het verschil in straling?
‘CESM geeft naar onze eigen metingen, die binnenkort in het gezaghebbende blad Investigative Radiology gepubliceerd gaan worden, 81% meer dosis dan een normaal mammogram. Met dat artikel willen we aantonen dat wij ons verantwoordelijk voelen voor de hoeveelheid straling die wij gebruiken. Dat het geaccepteerd wordt in een dergelijk belangrijk blad bewijst ook de interesse van de internationale gemeenschap. Is 81% nu veel? Dit lijkt wel zo, maar 81% meer van heel weinig is nog steeds heel weinig. Een normaal mammogram geeft een straling van ca. 1.6 mGy, een CESM-onderzoek geeft per blootstelling ca. 2.6 mGy. Het is nooit bewezen dat deze geringe hoeveelheden röntgenstraling überhaupt kanker veroorzaken. Uit allerhande voorspellende modellen kan echter wel het ‘worst case scenario’ ingeschat worden. Op basis van deze modellen veroorzaakt de straling van CESM in ca. 2 op 100.000 vrouwen borstkanker (voor normaal mammogram: 1 op 100.000). Men moet zich echter realiseren dat de natuurlijke kans op borstkanker krijgen 12.000 per 100.000 vrouwen is. Genoemde doses blijven ver beneden de wettelijke toegestane afkapwaarden.’

Sprekend over stress bij vrouwen die na een bevolkingsonderzoek worden doorverwezen haalt dr. Lobbes (36) een recent artikel aan, gepubliceerd in het gerenommeerde Amerikaanse medisch tijdschrift JAMA. De auteurs melden daarin dat vrouwen, ook bij een onterechte verwijzing vanuit een bevolkingsonderzoek, slechts kort stressklachten hebben. ‘Dat mag zo zijn, maar er zijn meerdere publicaties te vinden die wel degelijk hinder beschrijven voor deze vrouwen. Het gaat immers om de angst voor het onbekende: heb ik kanker of niet? Wat gaat er met me gebeuren? Ga ik dood? De mate van stress zal altijd een punt van discussie blijven. Het aantal onterechte verwijzingen is niet te voorkomen maar moet wel redelijk blijven. Het is onze taak als arts om die mensen snel duidelijkheid te geven met een zo hoog mogelijke nauwkeurigheid. Hierin kan CESM naar mijn mening een belangrijke rol spelen.’

Verwacht u dat meer ziekenhuizen de methode gaan overnemen?
‘Meer en meer collegae uit Nederland tonen interesse in het onderzoek, door bijvoorbeeld presentaties bij te wonen, of een zogenaamde ‘site visit’ te organiseren bij ons ziekenhuis. Ik merk dat iedere radioloog enthousiast wordt van de beelden. Ik leg hen graag de meerwaarde uit van de techniek. Ik verricht het onderzoek omdat ik dit interessant vind en omdat ik hoop een kleine bijdrage te geven aan het verder optimaliseren van de borstkankerzorg. Ik heb geen financieel belang bij CESM, ik houd dus ook geen verkooppraatjes voor de verkoper. Momenteel zijn wij het enige ziekenhuis in Nederland dat CESM toepast in de daadwerkelijke praktijk (dus niet in onderzoeksverband). We beschouwen onszelf als voortrekker op dit gebied en presenteren onze bevindingen op nationale en internationale congressen en in wetenschappelijke publicaties.’

Gerelateerd nieuws
Nauwkeuriger mammogram door nieuwe techniek

Plaats een reactie