Nederland stoot veel meer fijnstof uit dan de Europese richtlijn Luchtkwaliteit toelaat. De eerste vier maanden van dit jaar telde Nederland al evenveel overschrijdingen van de grenswaarde als in heel 2010. In Leiden is vandaag het maximaal aantal dagen waarop de fijnstofuitstoot hoger mag zijn dan de dagnorm inmiddels overschreden. Dit maximum ligt op 35 dagen per jaar.
‘Een alarmerende situatie voor de volksgezondheid’, aldus woordvoerder Willem Verhaak. Fijn stof kan al in relatief lage concentraties klachten veroorzaken. De kleine zwevende deeltjes komen bij inademing in de longen terecht. In Nederland overlijden jaarlijks enige duizenden mensen aan de gevolgen van blootstelling aan fijn stof. Uit gegevens van de RIVM blijkt dat op de meetlocatie in Leiden dit jaar al 36 dagen de fijnstofnorm van 50 µg/m³ is overschreden. Deze overschrijding van de grenswaarde dreigt binnenkort voor meetlocatie’s in Eindhoven, Schiedam, Den Haag en Breda.
Einde vrijstelling fijnstofnorm
Op 11 juni a.s. verloopt de vrijstelling van Nederland voor de Europese fijnstofnorm. Tot die tijd heeft een overschrijding geen juridische consequenties. Zonder aanvullende maatregelen is het onwaarschijnlijk dat Nederland kan voldoen aan de Europese wetgeving. Elke Europese lidstaat mag weliswaar 35 dagen de norm overschrijden, maar gezien het verloop van de uitstoot dit jaar koerst Nederland af op een schending van de luchtkwaliteitsnormen. Het weer zit op dit moment weliswaar tegen (droogte en vaak oostenwind), maar de overschrijding bewijst dat het huidige beleid gericht op het nét halen van de grenswaarden niet houdbaar is en slecht is voor de volksgezondheid. De vrijstelling van de fijnstofnorm is Nederland drie jaar geleden gegund op voorwaarde dat een maatregelenpakket zou worden uitgevoerd om de uitstoot te reduceren. Van deze maatregelen, gevat in het zogeheten Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL), zijn tot op heden weinig uitgevoerd.
Europese boete
Mocht Nederland de geldende norm overschrijden, dan kan de Europese Commissie ons land voor het Europees Hof van Justitie dagen en een sanctie opleggen. Zo’n boete kan oplopen tot enkele honderden miljoenen euro’s. Afgelopen maandag is Frankrijk door de Europese Commissie vanwege overschrijdingen voor het Europees Hof gedaagd. Groot-Brittanië heeft inmiddels een aanzegging van 300 miljoen pond gekregen.
Aanbevelingen
Milieudefensie roept het kabinet op per direct de bewezen effectieve maatregelen in te zetten, zoals de uitbreiding van milieuzones en snelheidsverlagingen op (stedelijke) snelwegen. Ook moet er een einde komen op het onbeperkt faciliteren van het auto- en vrachtverkeer. Milieudefensie presenteerde vorige week een doorgerekende verkeersstudie met duurzame mobiliteitsoplossingen voor de regio Rotterdam. In plaats van bezuinigingen op het openbaar vervoer en het achterwege laten van een kilometerbeprijzing, bepleit Milieudefensie forse investeringen in metro, light-rail, tram en trein, de aanleg van een netwerk van fietssnelwegen en de invoering van een spitsheffing.