Achteruitgang bij patiënten met multiple sclerose kan – naast ontstekingsprocessen in de witte stof – worden veroorzaakt door afwijkingen in de grijze stof. Promovendus Evert-Jan Kooi onderzocht waardoor deze afwijkingen kunnen ontstaan en kwam tot een aantal verrassende ontdekkingen.
In het begin van de ziekte ervaren patiënten met multiple sclerose (MS) aanvalsgewijze periodes met neurologische uitvalsverschijnselen (de zogenoemde schubs). In deze fase van de ziekte zijn er ontstekingsprocessen in de witte stof, het deel waardoor de verbindende zenuwuitlopers lopen. Deze ontstekingsprocessen zorgen voor beschadigingen aan het myeline (een isolerend laagje rondom deze zenuwuitlopers); dit proces heet demyelinisatie.
Ook afwijkingen in grijze stof
Na verloop van tijd nemen de schubs af, evenals de ontstekingen. Echter, de meeste patiënten gaan toch geleidelijk steeds verder achteruit. Recentelijk is bekend geworden dat er ook uitgebreide afwijkingen zijn in de grijze stof, de plaats waar zenuwcellichamen zich bevinden. Deze afwijkingen lijken de klinische achteruitgang bij MS-patiënten goed te verklaren, maar er is nog weinig bekend over het ontstaan en de aard van deze afwijkingen in de grijze stof. Door middel van onderzoek aan de hersenen van overleden MS-patiënten heeft Kooi getracht hier meer inzicht in te krijgen.
Opmerkelijke bijvangst
Recentelijk is aangetoond dat er uitgebreide demyelinisatie van de grijze stof van MS-patiënten kan zijn. In tegenstelling tot demyelinisatie in de witte stof, gaat demyelinisatie van de hersenschors (buitenste laag brein) niet gepaard met ontsteking. Kooi toont aan dat de daarboven gelegen hersenvliezen bij MS wél ontstoken zijn, maar dat dit niet kon worden geassocieerd met de aanwezige demyelinisatie.
Een opmerkelijke ‘bijvangst’ was dat er in de hersenvliezen van MS-patiënten grote hoeveelheden myeline werd gevonden. Hoe dit ‘vrije’ myeline daar terechtkomt, is onbekend, maar is momenteel onderwerp van onderzoek.
Evert-Jan Kooi promoveert op 30 januari 2013 bij VUmc.
That’s news; abnormalities in grey matter. Striking to me is the fact there has been found myelin in the meninges. Is it too simple to think infected white matter becomes replaced, gets into meninges and cannot be cleared by the body from there? Is it possible bactaria have something to do with it?