Zorgverleners die medicijnen uitdelen terwijl ze daarvoor niet bevoegd zijn, niet goed bijhouden welke medicijnen zijn toegediend en geen melding maken van fouten. Het zijn voorbeelden van risico’s voor de medicatieveiligheid én de patiëntveiligheid die het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) dagelijks signaleert in zorginstellingen.
Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik en medicatieveiligheid
Met een voorlichtingsfilm wil het IVM laten zien hoe medicatiefouten voorkomen kunnen worden en de zorg voor patiënten beter kan.
Veel zorginstellingen denken dat hun medicatieproces op orde is, en dat ze voldoen aan de wet- en regelgeving. Maar als het IVM op verzoek van de instelling het proces doorlicht, komen er nog heel wat risico’s voor de medicatieveiligheid uit. Inmiddels heeft het IVM als onafhankelijke partij de processen van tientallen zorginstellingen in de ouderenzorg, thuiszorg, gehandicaptenzorg en geestelijke gezondheidzorg onderzocht. ‘Vaak worden we pas ingeschakeld als er al medicatiefouten zijn gemaakt, en de Inspectie voor de Gezondheidszorg op de stoep staat’, licht Ruud Coolen van Brakel, directeur van het IVM toe. ‘Maar dan is het eigenlijk al te laat. We zien dat er nog te veel zorginstellingen op zich wel aandacht hebben voor medicatieveiligheid, maar moeite hebben met de praktische aanpak om daadwerkelijk met de zorgverleners de farmaceutische zorg veiliger te krijgen’.
Betrokken bij uitvoering
In het voorlichtingsfilmpje laat het IVM voorbeelden zien van wat fout kan gaan. Twee zorginstellingen geven het goede voorbeeld en laten zien hoe zij werken aan het voorkomen van fouten. Het filmpje wordt onder de aandacht gebracht van de bestuurders van alle Nederlandse zorginstellingen. Ruud Coolen van Brakel: ‘Dagelijks werken duizenden apothekers, artsen, verpleegkundigen en verzorgenden, kwaliteitsmanagers en vele anderen hard aan het voorkomen van fouten. Maar degenen die verantwoordelijk zijn voor het beleid, zijn nog te weinig bij de uitvoering betrokken’. Volgens het IVM komt dit onder andere door de fusies, reorganisaties en personeelstekorten waar de instellingen mee te maken hebben. Hierdoor krijgt medicatieveiligheid bij de bestuurders minder prioriteit, waardoor de kans op fouten met dag toeneemt. ‘Via dit filmpje willen we laten zien hoe zij medicatieveiligheid in de praktijk structureel kunnen verbeteren’.
Samenwerking
Het IVM roept daarom alle bestuurders op om van medicatieveiligheid een prioriteit te maken en zeker te stellen dat de medicatieveiligheid in hun organisatie goed geregeld is. Dat kan bijvoorbeeld door een neutrale partij in te schakelen die het medicatieproces kan doorlichten en personeel kan scholen. Maar het allerbelangrijkste is samenwerking. Ruud Coolen van Brakel: ‘Alle betrokkenen, dus niet alleen de bejaardenverzorgster en de arts, maar óók de directeur moeten in een zorginstelling weten hoe zij kunnen bijdragen aan het verbeteren van de medicatieveiligheid. Dan is de kans op fouten het kleinst, voorkom je onnodige ziekenhuisopnames of erger en lever je goede zorg’.
Meer informatie
Aan het voorlichtingsfilmpje werkten onder andere Argos Zorggroep en Cordaan mee. Zij dienen als voorbeeld voor andere zorginstellingen hoe zij werk kunnen maken van medicatieveiligheid.
Meer informatie over wat het IVM doet om medicatieveiligheid te verbeteren staat op www.medicijngebruik.nl/medicatieveiligheid.