Ons immuunsysteem is tegen tumoren vaak niet opgewassen. Met een extra duwtje in de rug door een vaccin, via de huid toegediend in een crème of met microneedles, zou het de ongewenste cellen wél kunnen opruimen. Yvette van Kooyk schakelt hiervoor dendritische cellen in. Deze ‘verkenners’ speuren in ons lichaam naar onraad en rapporteren aan de opruimercellen. Ze legt uit hoe.
Een tumor is een vreemde verschijning. Het klompje ongeremd delende cellen is ongewenst, maar tegelijkertijd ontstaat het in ons eigen lichaam. Juist die laatste eigenschap maakt het zo moeilijk voor ons immuunsysteem om deze cellen te herkennen en op te ruimen. Dat systeem is immers gericht op het onschadelijk maken van indringers. Toch werken verschillende onderzoeksgroepen in de wereld aan de ontwikkeling van kankervaccins: mengsels die ons lichaam ertoe aanzetten zelf de tumoren uit de weg ruimen.
Yvette van Kooyk, hoogleraar celbiologie en immunologie aan VUmc – VUmc Institute for Cancer and Immunology (CCA/V-ICI) leidt een van die onderzoeksgroepen. Zij heeft een geheim wapen: de dendritische cel. Hoewel, erg geheim is het niet, want ze vertelt er vrijuit over. Dendritische cellen speuren naar onraad en zetten het immuunsysteem aan als dat nodig is (zie kader). Bij beginnende kanker kan de dendritische cel dat ook, maar vaak is de reactie niet sterk genoeg waardoor de tumor overleeft. Van Kooyk: ‘Wij dachten “wat als we die dendritische cellen een duwtje in de rug kunnen geven, waardoor ze het immuunsysteem, de T-cellen, harder aan het werk zetten?” Dat is de basisgedachte geworden achter ons onderzoek.’
Lees verder: Medisch bioloog Yvette van Kooyk helpt het immuunsysteem een handje