Pijnbestrijding moet gepaard gaan met maagbeschermers. Als dat niet secuur gebeurt, kan dat leiden tot complicaties in maag en dunne darm.
Dit blijkt uit onderzoek van drs. Vera Valkhoff, arts-onderzoeker in Erasmus MC, dat vandaag wordt gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Arthritis & Rheumatism.
Patiënten met bijvoorbeeld artrose of reumatoïde artritis krijgen vaak medicijnen voorgeschreven om de pijn te verlichten. De pijnstillers waar het om gaat zijn bijvoorbeeld Ibuprofen, Diclofenac en Naproxen. Deze middelen worden NSAID’s (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen) genoemd, waaronder de nieuwere COX-2 remmers (cyclo-oxygenase-2 remmers) vallen, zoals Celebrex® of Arcoxia®. Alhoewel COX-2 remmers veiliger geacht werden dan de traditionele NSAID’s, kunnen deze pijnstillers als vervelende bijwerking hebben dat zij het spijsverteringskanaal irriteren. Maagbeschermers, ook wel maagzuurremmers, zijn dan nodig.
Uit onderzoek van o.a. drs. Vera Valkhoff, arts-onderzoeker in Erasmus MC, blijkt dat als een patiënt die COX-2 remmers gebruikt en niet zorgvuldig genoeg omgaat met maagbeschermers, deze een verhoogd risico loopt op bijvoorbeeld maagbloedingen en bloedingen van het bovenste deel van de dunne darm. De huidige klinische richtlijnen schrijven voor dat maagbeschermers moeten worden gebruikt door patiënten die NSAID’s gebruiken en die een hoger risico lopen op aandoeningen in dit gedeelte van het maag-darmstelsel. Uit eerder onderzoek bleek al dat bij gebruikers van traditionele NSAID’s die zich niet houden aan de maagbeschermingstherapie het beschermend effect van deze medicijnen afneemt. Valkhoff onderzoekt de relatie tussen de nieuwere en veiligere COX-2 remmers en het effect van medicatietrouw aan een maagbeschermend geneesmiddel.
Sinds de versobering van het basispakket van de zorgverzekeringen per 1 januari 2012 worden maagzuurremmers alleen nog voor chronisch gebruik (deels) vergoed. Valkhoff: “Het risico op complicaties is vermijdbaar door de maagbeschermers trouw te gebruiken. Therapieontrouw ten aanzien van maagbeschermers kan worden veroorzaakt door het feit dat mensen er zelf voor moeten betalen. Dat kan leiden tot onnodige bloedingen en maagzweren met soms ziekenhuisopnames of de dood tot gevolg. Juist nu de maagzuurremmers niet meer vergoed worden, is er een rol weggelegd voor artsen en apothekers om het belang van maagbeschermers te benadrukken aan de hoog-risico patiënt die een pijnstiller slikt, zodat deze welwillend is om de maagbeschermer uit eigen zak te betalen. Daarbij is het problematisch dat een deel van de NSAIDs vrij verkrijgbaar is via de apotheek en drogist.”
Valkhoff en collega´s hebben gegevens geanalyseerd van eerstelijns zorginstellingen in het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Italië. De onderzoeksgroep bestond uit 14.416 patiënten van 50 jaar en ouder die COX-2 remmers en maagbeschermers voorgeschreven hadden gekregen. De onderzoekers berekenden de medicatietrouw aan maagbeschermers in verhouding tot het aantal behandeldagen met COX-2 remmers, gedekt door een maagbeschermingsrecept. Bij de patiënten met slechte therapietrouw voor de maagbeschermers tijdens het gebruik van COX-2 remmers was de kans op een maagbloeding zelfs verdubbeld. Tegenover elke 10% vermindering van therapietrouw staat een 9% verhoging van het risico op complicaties aan maag en darm. Valkhoff: “Elke drie dagen vermindering van maagbeschermende middelen op 30 dagen COX-2 remmersgebruik laat het risico op maagbloedingen en maagzweren met 9% toenemen.”