De Nederlandse zorgkosten kunnen aanzienlijk omlaag door patiënten te leren omgaan met klachten waar artsen geen enkele medische oorzaak voor kunnen vinden. Een laagdrempelige groepscursus die speciaal ontwikkeld is voor deze patiënten biedt uitkomst. Dat blijkt uit onderzoek van Erasmus MC waarop klinisch psycholoog Lyonne Zonneveld woensdag 27 februari 2013 promoveert. Naar schatting kampt een miljoen mensen in Nederland met deze klachten en kost dat de maatschappij minstens 3 miljard euro per jaar.
Onverklaarde lichamelijke klachten komen veel voor. Ongeveer één op de zes mensen die een huisarts bezoekt, lijdt eraan. Het gaat om klachten zoals chronische pijn, vermoeidheid of maag- en darmklachten waarvan de oorzaak niet of onvoldoende bekend is, ook wel somatoforme stoornissen genoemd. Op zoek naar verklaringen bezoeken deze patiënten soms jarenlang verschillende medisch specialisten die hen niet verder kunnen helpen. Dit levert niet alleen frustratie en onmacht op bij patiënten en specialisten, maar deze ineffectieve zorg kost naar schatting 3 miljard euro per jaar.
Klinisch psycholoog Lyonne Zonneveld: “Uiteindelijk worden deze patiënten verwezen naar de geestelijke gezondheidszorg, maar zij slaan deze verwijzing vaak af omdat dit suggereert dat de oorzaak ‘tussen de oren zit’. De kwaliteit van leven van deze patiënten neemt af, zij voelen zich onbegrepen en melden zich ziek. De maatschappelijke kosten stijgen vervolgens verder door ziekteverzuim en verloren productie.”
“Om deze neerwaartse spiraal voor patiënten en oplopende kosten te voorkomen is het belangrijk dat deze patiënten op tijd de juiste behandeling krijgen. Niet blijven zoeken naar de oorzaken van de onverklaarde klachten op lichamelijk of psychisch vlak, maar patiënten helpen bij het omgaan met de gevolgen ervan.” In de specialistische medische centra blijken handvatten uit gedragstherapie de kwaliteit van leven te kunnen verbeteren. Deze centra zijn echter niet gemakkelijk toegankelijk voor patiënten, omdat de behandelcapaciteit van deze centra beperkt is. Een laagdrempelige groepscursus waar de huisarts naar kan verwijzen en die patiënten leert hoe je kunt omgaan met lichamelijke onverklaarde klachten biedt uitkomst en leidt tot aanzienlijke besparingen.
Zonneveld ontwikkelde een groepscursus en deed onderzoek naar het effect ervan onder 162 patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten. Met als resultaat dat deze patiënten tot een jaar na het afronden van de cursus geen terugval hadden. Zij hadden minder last van klachten en functioneerden beter, waardoor zij weer in staat zijn om te werken en minder gebruik maken van de gezondheidszorg. Ook berekende de promovenda dat de behandelkosten binnen 4 jaar terugverdiend zijn met een extra besparing van meer dan 1000 euro per patiënt. Ruim 40 procent van deze besparing is het resultaat van minder zorgkosten. De cursus wordt gegeven door verschillende psychologen in nauwe samenwerking met instellingen in de medische gezondheidszorg.
Deze maand deed minister Schippers van Volksgezondheid een oproep om mee te denken over mogelijke bezuinigingen in de gezondheidszorg. In het conceptadvies van het College voor Zorgverzekeringen worden bezuinigingen op de geestelijke gezondheidszorg voorgesteld. “Deze bezuinigingen kunnen juist leiden tot extra maatschappelijke kosten”, zegt Zonneveld.
Meer informatie over de cursus staat op: www.onverklaarde-klachten.nl