Apart wonen en zonder dat men erbij stilstaat volgens de wet toch samenwonen. Wat kunnen AOW’ers nu wel of niet delen zonder gekort te worden op hun alleenstaandenpensioen. Seniorenorganisatie ANBO roept 65-plussers op een petitie te tekenen via www.anbo.nl.
Daarin wordt Politiek Den Haag opgeroepen met objectieve en strakke regels te komen voor AOW’ers die apart wonen en nu het risico lopen door de Sociale Verzekeringsbank (SVB) toch als samenwonend te worden beschouwd.
Onduidelijk
ANBO-directeur Liane den Haan: “Wij stellen al geruime tijd de regels over samenwonen in de AOW ter discussie. Bij commerciële relaties en langdurige zorgrelaties hebben we nu duidelijkheid gekregen. Maar de voorwaarden in de wet over een gezamenlijke huishouding zijn nog zo onduidelijk, dat mensen die niet bij elkaar wonen zonder dat zij het zelf beseffen toch samenwonen in de zin van de AOW. Gevolg, sociaal rechercheurs van de SVB die opeens aanbellen, beschuldigd worden van fraude, terugbetalen van teveel ontvangen AOW en een hoge boete. En dat gaat totaal soms om tienduizenden euro’s; bij meer dan 6.000 euro betekent het zelfs een strafblad.”
Grens
Een op de drie 65-plussers ontvangt AOW voor een alleenstaande en daardoor per maand circa 300 euro meer dan een senior die samenwoont. ANBO vindt dat doelbewust de zaak flessen en niet melden dat je samenwoont, bestraft moet worden. Maar er worden ook mensen gestraft voor iets terwijl de wet niet duidelijk is. Want onduidelijk is hoeveel tijd AOW’ers bij elkaar mogen doorbrengen en of de auto gedeeld kan worden. En tot hoe ver men kan gaan in het delen van de huishouding, zoals boodschappen doen of samen eten. En dan gaat het niet alleen over lat- en liefdesrelaties, maar ook over vrienden, kennissen, buurtgenoten die voor elkaar willen zorgen of samen willen optrekken. Veel AOW’ers zijn hier onzeker over en weten niet waar de grens ligt.
Optelsom
Ook de SVB weet het niet en beoordeelt individueel of er toch sprake is van samenwonen. Daarbij gelden twee criteria. Ten eerste moet het hoofdverblijf op één adres zijn; de inschrijving op twee adressen speelt geen rol. Daarnaast moet er sprake zijn van een zorgrelatie. Dit betekent elkaars boodschappen betalen, huishoudelijke klusjes voor elkaar uitvoeren, de auto delen, wel eens samen op vakantie gaan. En ook het aantal nachten dat men bij elkaar doorbrengt speelt een rol.
Den Haan: “Het gaat om een optelsom van details en vaak meer om indrukken dan om feiten. En die optelsom kan per SVB-kantoor ook nog anders uitpakken. Niet objectieve regels, maar een subjectieve en individuele beoordeling geeft de doorslag.”
Huisbezoeken
Zonder verdenking van fraude kan onaangekondigd een huisbezoek plaatsvinden. Met grote impact voor betrokkenen. Huisbezoeken die vaak intimiderend en onvriendelijk verlopen, zo blijkt uit klachten. ANBO vindt het middel zwaarder dan de kwaal, want slechts bij 1 promille van de huisbezoeken wordt op basis van de SVB-criteria fraude vastgesteld. Staatssecretaris Klijnsma vindt dat de regels duidelijk zijn en heeft de Kamer in maart nog laten weten dat bij twijfel AOW’ers hun individuele situatie kunnen voorleggen aan de SVB.
Volgens Den Haan zijn de regels nog steeds onduidelijk: “Klijnsma heeft het over maatwerk en jurisprudentie die handvatten bieden om te beoordelen of iemand samenwoont. Maar veel mensen staan er gewoon niet bij stil dat hun gedrag onder samenwonen valt. De criteria waar de SVB mee werkt zijn boterzacht. Het is niet voor niets dat de rechter vaak wordt ingeschakeld; de jurisprudentie rijst inmiddels de pan uit.”
De petitie en handtekeningen worden eind mei 2013 aangeboden aan staatssecretaris Jetta Klijnsma en de Vaste Kamercommissie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Kritiek op regels AOW en samenwonen – goo.gl/2H7sV – @anbopers, @lianedenhaan, #senioren, #fraude
— Gezondheidskrant (@Gezondheidskrnt) 11 mei 2013