Planten zijn een heel belangrijke bron van medicijnen. Veel mensen hebben wel enige ervaring met fytotherapie, gezondheidstherapie op basis van planten, maar wist u dat ook 40% van de medicijnen uit de reguliere geneeskunde afkomstig is van plantenstoffen of ervan is afgeleid?
Botanische Tuinen in Utrecht
Zo is Taxol, een belangrijk middel tegen kanker, afkomstig van Taxus-soorten en bevatten Digitalis lanata en D. purpurea (Vingerhoedskruid) stoffen (hartglycosiden) waarvan medicijnen worden gemaakt die de hartwerking versterken.
Het jaarthema van de Botanische Tuinen in Utrecht is dit jaar ‘Komt een plant bij de dokter!’ en daarin vertellen we u van 1 april tot 1 december 2012, alles over de bijzondere rol van planten voor onze gezondheid.
Gouden tip
Dokter Plant en zuster Clivia komen vaak bij collega’s, niet omdat ze ziek zijn, maar omdat ze aardig wat nuttige stofjes in de aanbieding hebben waar de dokter zijn voordeel mee kan doen. Omdat het absoluut onhaalbaar is alle ca. 400.000 bekende planten stuk voor stuk na te lopen, gebeurt onderzoek naar geneeskrachtige plantenstoffen meestal op basis van een ‘gouden tip’. Deze tips komen vaak van overlevering van inheemse volken in bijvoorbeeld het regenwoud.
Dat betekent niet dat alle verhalen van kruidenvrouwtjes en sjamanen waar zijn, maar wel dat als inheemse volken planten al eeuwenlang gebruiken tegen bepaalde ziektes, dat een aanwijzing is dat die planten bijzondere stoffen bevatten en het onderzoeken waard zijn. Ook als uit een bepaalde plantenfamilie al geneeskrachtige stoffen bekend zijn, loont het de moeite andere soorten of geslachten te scannen.
De plant als medicijnfabriek
Planten zijn in staat uiterst gecompliceerde chemische stoffen te fabriceren en dat maakt ze een aantrekkelijk onderzoeksobject in de jacht naar nieuwe medicijnen.
Planten maken deze stoffen, die we secundaire plantenstoffen noemen omdat ze niet met de primaire levensprocessen van planten te maken hebben, bijvoorbeeld als verdediging tegen allerlei vraatzuchtige dieren of om hun bloemen kleur te geven. Het zijn stoffen die als het ware na miljoenen jaren ontwikkeling ontstaan zijn.
Om die stoffen in een laboratorium na te maken, zijn vaak veel stappen nodig en dat is natuurlijk een zeer kostbare aangelegenheid. Daarom worden veel van deze stoffen direct uit de plant zelf gehaald. In andere gevallen is het mogelijk de werkzame stoffen door aangepaste bacteriën te laten produceren.
Botanische Tuinen van de Universiteit van Utrecht
Een kijkje in de behandelkamer
‘Komt een plant bij de dokter’ kent vier onderdelen: een themavak in de Thematuin, een tentoonstelling met allerhande informatie, een informatiewandeling door de tuin langs planten uit het thema en de speur/puzzeltocht voor kinderen ‘De jacht op de groene pillen.’
Daarnaast wordt tegelijkertijd een opstelling ontsloten van een collectie bestaande uit historische preparaten van geneeskrachtige planten. Bij elkaar geven ze onze bezoekers een kijkje in de behandelkamer van Dokter Plant en Zuster Clivia. Het zwaartepunt van de tentoonstelling ligt op medicijnen van plantenstoffen die uitgebreid wetenschappelijk zijn getest en waarvan de medische werking vaststaat.
Meer informatie
De Botanische Tuinen op Fort Hoofddijk (Budapestlaan 17, Utrecht) zijn dagelijks geopend van 10.00 uur tot 16.30 uur. De toegangsprijzen bedragen € 6,50 voor volwassenen, € 5,- voor 65+ en € 2,- voor houders van een U-pas. Voor kinderen t/m 12 jaar en houders van een Museumkaart is entree gratis. De Tuinen zijn bereikbaar met stadsvervoer lijn 11 en 12.
– http://www.uu.nl/botanischetuinen
– https://twitter.com/UUBotu
– http://www.facebook.com/BotanischetuinenUU