Er komen in de komende jaren vele nieuwe geneesmiddelen op de markt om kanker terug te dringen, ook indien er reeds uitzaaingen zijn. Deze middelen zijn gebaseerd op gentechnology en grijpen in op de signalen die genen via signaalpaden doorgeven aan kankercellen om zich te vermeerderen. Deze middelen heten biologicals, een woordspeling op pharmaceuticals. Dit is de eerste voorspelling die Siddhartha Mukherjee doet op pagina 492 van zijn bestseller met de vertaalde Nederlandse titel “De keizer aller ziektes, een biografie van kanker”.
Uitzending gemist: VPRO Boeken, Gesprek met de Amerikaanse oncoloog Siddharta Mukherjee over het boek ‘De keizer aller ziektes. Een biografie van kanker’.
De Bezige Bij bracht het 591 pagina’s tellende boek in afgelopen najaar uit. Mukherjee beschrijft de ontstaansgeschiedenis van vele vormen van screening , diagnostiek en behandeling van kanker. Hij doet dit op een weergaloze wijze. Ik had in de kerstvakantie tijd om het boek te lezen en vond het een pageturner.
Mukherjee ziet nog twee andere mogelijkheden om Keizer Kanker terug te dringen. De tweede is het bevorderen van preventie. Natuurlijk gaat het hierbij om het terugdringen van roken. Dat lukt goed in de Westerse landen dankzij wetgeving. In opkomende landen als Rusland, China en India is nog veel eer te behalen voor bestrijders van tabaksgebruik. Daar is de wetgeving veel soepeler voor de sigarettenindustrie. Die bouwt daar dan ook vele fabrieken. Daarnaast biedt preventie nog vele mogelijkheden. Want kanker is niet alleen genetisch bepaald en door tabak uitgelokt. Virussen, bacterieën en pesticiden zijn ook onconogeen.
Als derde mogelijkheid om kanker terug te dringen ziet Mukherjee mogelijkheden op basis van stamcelonderzoek. In de eerste strategie met biologicals is de groei van kankercellen al begonnen en wordt deze geblokkeerd. In de derde aanpak komt die groei niet tot stand. De kankerstamcel wordt dan vervangen door een gezonde stamcel. Deze derde aanpak is nog toekomstmuziek. In het verleden speelde de ziekte kanker een kat-en-muis-spel met wetenschappers die iedere keer dachten de ziekte te hebben overwonnen. En dan verschenen er toch weer uitzaaiingen na vele jaren of waren de bijverschijnselen van de therapieën te ernstig. Op basis van dit historische kat-en-muis-spel verwacht Mukherjee wel dat Keizer Kanker wel terrein gaat verliezen maar altijd blijft bestaan.
Graag beveel ik dit meeslepende boek aan, die als arts, verpleegkundige, preventie-expert, epidemioloog of zorginnovatie-onderzoeker met kankerpatiënten omgaan. Wie in zijn privé-leven met kanker te maken heeft, leert uit het helder geschreven boek veel over specifieke tumoren. Want elk tumortype verschilt van het andere. Het boek heeft een prima trefwoordenregister.
Auteur: Prof. dr. A.J.P. (Guus) Schrijvers
Professor Schrijvers bekleedt de leerstoel Algemene Gezondheidszorg bij het Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde, Universitair Medisch Centrum Utrecht.