Jaarlijks nemen mensen 2,7 miljoen keer contact op met hun huisarts omdat ze last hebben van hoestklachten. In 76% van de gevallen is er bij hoest echter geen noodzaak om een arts te raadplegen en kan met zelfzorg worden volstaan. Hoesten is daarmee met ruim 2 miljoen huisartscontacten (1.239 per 10.000 ingeschreven patiënten) in 2009 de belangrijkste zelfzorgklacht in de huisartspraktijk. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk’ uit november 2011 van het NIVEL.
Het NIVEL analyseerde de praktijkgegevens van huisartsen voor 55 klachten en aandoeningen, waarbij volgens een groep van huisartsen en apothekers meestal zelfzorg volstaat. Deze deskundigen geven hoesten een zelfzorgpercentage van 76%, wat inhoudt dat in 76% van de gevallen hoesten prima kan worden aangepakt met zelfzorg en een bezoek aan de huisarts niet nodig is. De huisartsenstandaarden hanteren bij hoesten een afwachtend beleid. Hoestklachten gaan meestal vanzelf weer over, maar dat kan wel 2 tot 6 weken duren.
Onzekerheid belangrijkste reden voor huisartsbezoek
De belangrijkste reden waarom men toch naar de huisarts gaat bij hoestklachten is onzekerheid over de ernst van de aandoening. Dit blijkt uit onderzoek van Synovate in 2011 in opdracht van Zelfzorg.nl. Zelfzorg.nl geeft voor alle eenvoudige gezondheidsklachten informatie over de aard van de aandoening. Zo wordt voor hoestklachten uitgelegd wat het verschil is tussen vastzittende hoest en prikkelhoest, wat men er zelf aan kan doen en bij welke signalen het verstandig is om een huisarts te raadplegen.
Toch een recept voor een zelfzorgklacht
In 2009 schreven huisartsen aan mensen met hoestklachten bijna 1,5 miljoen keer een geneesmiddel voor, zo blijkt uit het NIVEL-onderzoek. Hoestprikkeldempende middelen (o.a. noscapine en codeïne) werden het meest voorgeschreven (607.000 keer). Dergelijke geneesmiddelen zijn echter ook zonder recept verkrijgbaar bij apotheker en drogist.
Zelfzorggeneesmiddelen moeten mensen zelf betalen, maar vaak is dat ook het geval als men geneesmiddelen van de huisarts voorgeschreven krijgt. De kosten van die medicatie vallen namelijk onder het Eigen Risico van de zorgverzekering. Alleen de kosten van de huisarts zelf zijn uitgezonderd.
Iemand die niet chronisch ziek is, maar alleen af en toe wat geneesmiddelen van de huisarts gebruikt, betaalt de voorgeschreven medicatie daardoor toch helemaal zelf. Door de apotheekkosten die er bij receptgeneesmiddelen nog bijkomen (11,48 bij een eerste uitgifte) zijn de kosten voor receptgeneesmiddelen via het Eigen Risico meestal zelfs hoger dan de aanschaf van een vergelijkbaar zelfzorggeneesmiddel.