Rond Kerst zijn wij Nederlanders meer begaan met onze buren dan anders. Maar de geest van Scrooge, de vrek uit de Charles Dickens roman A Christmas Carol, waart wel degelijk rond in ons land, al is dat in de ene provincie wat meer het geval dan in de andere. Dat blijkt uit onderzoek van Resto VanHarte, een organisatie die de leefbaarheid in wijken wil vergroten en eenzaamheid wil tegengaan. Ruim 1000 Nederlanders werd gevraagd naar hun sociale gedrag in de buurt. Hoewel tweederde aangeeft goed contact met de buren belangrijk te vinden, roddelen we er op los, geven we vooral niet te veel aan een goed doel en denken we liever niet aan onze eenzame buren. De uitkomst is een Scrooge-index per provincie, waarbij de Utrechtenaren als grootste horken eindigen en de inwoners van de provincie Flevoland de kerstgedachte het meest blijken na te leven.
Voor 66% van de respondenten is goed contact met de buren belangrijk of heel belangrijk. We hebben eigenlijk best veel contact met elkaar: bijna 59% heeft wekelijks contact met de buren. Hiervan gaat 42% regelmatig tot vaak bij elkaar langs. Erg positief. Echter, er kwamen ook opmerkelijke zaken naar boven. Op de vraag of men geld geeft aan een buurman die met Kerst collecteert voor eenzame kinderen geeft 12% niets, 78% geeft als goed gebaar slechts een klein bedrag en 10% geeft een groter bedrag dan normaal. Drenthe kent hierin de minste Scrooges: 5% geeft niets. De Groninger is het gierigst: 18% geeft niets.
Stiekem liever niet
Op de vraag of je een oude, doorgaans wat brommerige buurman die door het overlijden van zijn vrouw dit jaar alleen is met kerst bij je thuis uitnodigt, antwoordt 17% hierop positief. 27% doet niets. 47% vraagt hoe het met hem gaat en hoopt stiekem dat de oude buur zichzelf niet uitnodigt. 9% brengt hem de kliekjes van het Kerstdiner. Limburg (24%) en Zeeland (26%) zijn het meest geneigd de buurman uit te nodigen. Daarentegen nodigen slechts 13% van de Friezen en 12% van de Overijsselaren en de Utrechtenaars de oude man uit.
Resto VanHarte maakt zich sterk voor mensen ‘op wie er thuis niemand meer zit te wachten’. Fred Beekers, oprichter van Resto VanHarte: “Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau voelen 1,5 miljoen mensen in ons land zich sociaal buitengesloten. Dat is een enorm aantal. Het onderwerp eenzaamheid wordt door de mensen die het betreft nauwelijks besproken. En anderen hebben er geen oog voor. ‘Het is een van de laatste taboes. Met Resto VanHarte pakken we dat taboe aan.”
Roddeltantes uit Gelderland
Nederlanders blijken tijdens de decembermaand erg behulpzaam. We hebben geen probleem om de buurvrouw te helpen met het naar binnen sjouwen van een kerstboom: 92% helpt haar sjouwen. De Groningers staan onderaan met 84%, Gelderlanders bovenaan met 96%. Maar dezelfde groep ‘behulpzame’ Gelderlanders doet maar weinig om roddels over deze buren voor zich te houden. Op de vraag wat ze doen als ze een roddel gehoord hebben over de buren houdt slechts 59% dit voor zichzelf. In Drenthe en Zeeland zijn ze een stuk discreter. Daar houdt 89% zijn mond. Landelijk gezien is dit 68%, onder de mannen 72% en onder de vrouwen 64%. Bijna één derde van de Nederlanders vertelt de roddel door, al is 22% wel zo discreet om dit alleen door te vertellen aan iemand die niet uit de buurt komt. Opmerkelijk is dat naarmate de leeftijd van de respondenten stijgt, ze vertrouwelijker met deze informatie omgaan. Van de respondenten tot 39 jaar houdt ongeveer de helft keurig zijn mond. In de leeftijdscategorie 40-49 jaar vertelt 67% niets door, van de 50-59 jarigen doet driekwart dit en bij 60 plussers loopt dit zelfs op tot 85%.
Recept voor een goede buur(t)
Als er één universele plek is waar mensen niet alleen of eenzaam zijn, dan is het aan een gemeenschappelijke eettafel. Die gemeenschappelijke eettafel is het symbool waarop Resto VanHarte is gebouwd. Samen eten verbindt, zeker met kerst. Resto VanHarte ondervroeg de groep respondenten naar hun recept voor een goede buurt. De respondenten waren het in grote lijnen eens over de volgende top 5 ingrediënten voor goed buurmanschap:
1. Respect voor elkaar
2. Er zijn voor elkaar
3. Verdraagzaamheid
4. Meer sociale controle
5. Vertrouwen hebben in elkaar
Scrooge index Resto VanHarte heeft de respondenten ondervraagd over hun Kerstman of Scrooge gehalte. De nummer één provincie met de meeste Scrooges is Utrecht gevolgd door Zuid Holland en Groningen.
1. Utrecht
2. Zuid-Holland
3. Groningen
4. Noord-Holland
5. Noord-Brabant
6. Gelderland
7. Friesland
8. Limburg
9. Zeeland
10. Overijssel
11. Drenthe
12. Flevoland