Mensen brengen het grootste deel van hun tijd binnen door, vooral in de eigen woning. Overheidsbeleid heeft veel goeds gedaan voor de kwaliteit van het binnenmilieu. Sommige problemen blijken echter hardnekkig, zoals gebrekkige ventilatie. Daarnaast zijn er nieuwe ontwikkelingen, zoals vergrijzing en thuiswerken, en worden huizen anders gebruikt dan voorheen. De Gezondheidsraad pleit voor een geïntegreerde, proactieve aanpak, waarbij gekeken wordt naar de binnenmilieukwaliteit als geheel en de ontwikkelingen die hieraan raken.
Gebrekkige ventilatie en belastende stoffen blijven erfenissen uit het verleden
Sinds de oliecrisis van 1973 is de isolatie van huizen sterk verbeterd om energie te besparen. De natuurlijke ventilatie is hierdoor verslechterd. Als reactie op de verminderde ventilatie werden ventilatiesystemen in nieuwbouwwoningen geplaatst. In de praktijk bleken deze systemen niet goed onderhouden te worden, of niet goed te functioneren. Ook zetten bewoners de ventilatie soms uit, omdat de systemen te veel geluid produceerden. Het verbeteren van het binnenmilieu bleek daarom lastig te zijn. Bouwmaterialen stonden ook regelmatig in de belangstelling. Zo wordt asbest nu niet meer toegepast, maar bij renovaties zijn er nog regelmatig incidenten met asbest. Ook producten in de woning kunnen leiden tot verontreiniging van het binnenmilieu. Er is bijvoorbeeld veel te doen geweest rond vlamvertragers en sensibiliserende stoffen. In de toekomst blijven zowel de ventilatie- als de stoffenproblematiek onverminderd relevant.
Nieuwe ontwikkelingen brengen hun eigen risico’s met zich mee
Het gebruik van woningen verandert, en dat kan invloed hebben op de gezondheid. Ouderen worden steeds vaker thuis verzorgd. Mensen werken ook meer thuis dan vroeger. Medische zorg en thuiswerken gaan gepaard met de introductie van nieuwe stoffen en technologieën. Deze belasten het binnenmilieu anders dan voorheen en bovendien brengen bewoners meer uren per dag in dat binnenmilieu door. Het is belangrijk om al bij de ontwikkeling van nieuwe technologie oog te hebben voor de invloed op het binnenmilieu. Gebouwen worden soms ook aangepast aan andere functies, bijvoorbeeld bij kantoortransformatie tot woningen. Een transformatie biedt een goede gelegenheid om de milieukwaliteit in huis te verbeteren, maar deze kans wordt nog te weinig benut. Tot slot zijn ook veranderingen in het buitenmilieu van belang voor het binnenmilieu. Verstedelijking en verkeer beïnvloeden de luchtkwaliteit en geluidsbelasting binnenshuis. Klimaatverandering vergt van woningen een betere hittebestendigheid en koelingcapaciteit.
Pleidooi voor een geïntegreerde aanpak
In het verleden werden binnenmilieuproblemen vaak reactief en ‘per probleem’ aangepakt. Dit heeft deels gewerkt. Echter, om meer te bereiken is meer grip nodig op de binnenmilieukwaliteit als geheel. De complexe mix van ontwikkelingen en beleidsvelden vereist volgens de Gezondheidsraad een meer geïntegreerde en proactieve kijk op het binnenmilieu, op woningontwerp en op woninggebruik. Een onderwerp als ouderen(zorg) en binnenmilieu ligt bijvoorbeeld op het grensvlak van de werkvelden van de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Infrastructuur en Milieu en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het voeren van een structureel binnenmilieubeleid met een vooruitziende blik biedt meer kansen op gezondheidswinst dan een ad-hocaanpak. Een betere regie is hiervoor essentieel.