Mini-darmpjes gekweekt uit één stamcel kunnen beschadigde darmen in muizen herstellen. Dat bewijst prof. dr. Hans Clevers van het Hubrecht Instituut van de KNAW samen met collega’s uit Tokyo. Het is de eerste behandeling met darmstamcellen.
Stamcelonderzoekers uit Utrecht en Japan hebben met succes muizen met darmschade behandeld met gekweekt darmweefsel. Muizen met kunstmatige darmzweren kregen ‘mini-darmpjes’ toegediend. Dat is darmweefsel opgekweekt uit losse stamcellen dat alle onderdelen van de darmwand bevat.
Introductie video Hubrecht Instituut
Nieuwe darm vernieuwt zichzelf
Na vier weken blijkt het getransplanteerde darmweefsel de beschadigingen hersteld te hebben. Het getransplanteerde weefsel heeft zich gehecht aan de darmwand en is niet van gewoon weefsel te onderscheiden (de stamcellen zijn zo aangepast dat ze oplichten onder een microscoop). Het nieuwe darmweefsel vormt stukjes werkzame darm, dat voedsel kan opnemen en zichzelf vernieuwt. Het gewicht van behandelde muizen neemt weer toe. Ook een half jaar na de transplantatie werkt het nieuwe darmweefsel nog normaal. Clevers en collega’s beschrijven de resultaten in het tijdschrift Nature Medicine van 11 maart 2012.
Het onderzoek is een belangrijke stap om ‘regenerative medicine’ van het laboratorium naar de patiënt te brengen. Samen met kinder-immunoloog prof. dr. Edward Nieuwenhuis van het UMC Utrecht en gesteund door NWO, ontwikkelt Clevers een behandeling voor kinderen met een zeldzame, ernstige darmaandoeningen zoals ‘microvillus inclusion disease’. Bij deze ziekte werkt de binnenkant van de darmen niet goed waardoor ze geen voedingsstoffen opnemen. Momenteel is een risicovolle darmtransplantatie de enige behandeling.
Patiënten helpen
Clevers en Nieuwenhuis hopen deze patiënten op termijn te kunnen helpen via een transplantatie van darmweefsel opgekweekt uit stamcellen. “Wat we nu in muizen gedaan hebben, moet in principe ook kunnen in mensen”, stelt Clevers. “Het Hubrecht Instituut en het UMC Utrecht zijn hard aan het werk om dat mogelijk te maken.”
Het onderzoek is een samenwerking tussen de groep van Mamoru Watanabe aan de Tokyo Medical and Dental University en het Hubrecht Instituut. In het Hubrecht Instituut hebben onderzoekers enkele stamcellen uit muizen geïsoleerd en opgekweekt tot miljoenen darmcellen. Het darmweefsel is ingevroren en naar Tokyo gevlogen. Daar ontdooiden onderzoekers het darmweefsel en transplanteerden het in muizen.
Het Hubrecht Instituut is een KNAW-instituut en is geaffilieerd met het UMC Utrecht.