Een keizersnede zonder toestemming van de moeder moet in sommige gevallen mogelijk zijn. Het ongeboren kind heeft ook rechten, stellen artsen en juristen in Medisch Contact. Instemming van de moeder is weliswaar belangrijk, maar is niet per se doorslaggevend. De groep artsen en juristen pleiten voor een ad hoc rechterlijk oordeel.
Keizersnede
Artsen en ziekenhuizen maken een paar keer per jaar mee dat een moeder een keizersnede weigert, terwijl dat eigenlijk het beste zou zijn voor haar ongeboren kind. In het Erasmus MC komt het twee- tot driemaal per jaar voor. Wettelijk mag een keizersnede niet worden uitgevoerd zonder toestemming van de zwangere vrouw in kwestie. De WGBO (Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst) biedt geen ruimte voor een behandeling onder dwang. Ook niet als er een belang van een ander, zoals het ongeboren kind, in het spel is. Het recht op zelfbeschikking en het recht op lichamelijke integriteit staan in de weg.
En daarmee mankeert er iets ‘fundamenteel’ aan die regel, vinden juristen Cees de Groot (voormalig vicepresident en kinderrechter rechtbank Rotterdam) en Paul Vlaardingerbroek (hoogleraar familie- en jeugdrecht) en artsen Tom Schneider (voormalig gynaecoloog) en Leontien van Ravesteijn (anios gynaecologie).
Tweemanszaak
De cruciale vraag is of er hier sprake is van een ‘solozaak’ die alleen de moeder aangaat. Nee, vinden de artsen en juristen, die zich hebben verenigd in de ‘Beraadsgroep rechtspositie van het kind vóór de geboorte’. De geboorte kan immers uit ‘medisch oogpunt’ worden gezien als een ’tweemanszaak’, een gezamenlijk belang van de moeder en het nog niet geboren kind.
“Natuurlijk zal een arts moeten blijven beginnen met de vraag te stellen aan de moeder of zij toestemming geeft. Maar in geval van weigering van de moeder is het dan geen afgedane zaak en kan namens het ongeboren kind aan de rechter toestemming voor een sectio worden gevraagd”.
Hoe zal dat in de praktijk werken? De beraadsgroep adviseert artsen die met een dergelijke vraag worden geconfronteerd om voortaan de rechter te bellen. “Daarmee wordt de beslissing als het ware uit handen getrokken van de betrokkenen, moeder, arts en foetus, met als resultaat een bindende rechterlijke uitspraak”.
“Als een arts naar de rechtbank heeft gebeld en wegens tijdnood niet op de rechter kan wachten, kan hij tot een spoedingreep overgaan, die daarna alsnog met terugwerkende kracht kan worden gehonoreerd”.