Met de aanhouding van de vader van het 12-jarige meisje dat vorige week is bevallen, is er veel aandacht in de media voor zwangerschappen ontstaan door incest. Dat deze zwangerschappen voorkomen, gaat het voorstellingsvermogen van veel mensen te boven. Hierdoor is het voor de vrouwen die dit is overkomen, moeilijk om over de zwangerschappen te praten. De Fiom wil het taboe op dit onderwerp doorbreken en biedt de vrouwen hulp bij het nemen van een besluit over de zwangerschap en bij de verwerking daarvan.
‘Het taboe op zwangerschappen door incest is groot. Om er over te kunnen praten, moet je voor jezelf erkennen dat je slachtoffer bent van seksueel misbruik. De zwangerschap is vaak een geheim binnen een geheim’, legt Ellen Giepmans uit. Giepmans deed kwalitatief onderzoek naar de ervaringen van vrouwen die bij de Fiom in begeleiding waren. ‘De vrouwen gaven aan dat de zwangerschap een laagje dieper ging dan het seksueel misbruik op zich. Het schuldgevoel wordt groter. Vrouwen vragen zich af hoe ze de zwangerschap hadden kunnen voorkomen en hoe ze het kind hadden kunnen beschermen. Ze kunnen zich verantwoordelijk gaan voelen voor de zwangerschap.’
Niet bang voor zwangerschap
Uit het onderzoek van Giepmans kwam naar voren dat de meeste vrouwen tijdens de zwangerschap jonger waren dan 19 jaar. Het blijkt geen uitzondering te zijn dat een vrouw/meisje vaker dan een keer zwanger is geraakt door incest. Niemand van de ondervraagde vrouwen bleek bang te zijn voor een zwangerschap. Giepmans: ‘Ze stonden er niet bij stil. Veel vrouwen waren alleen maar bezig met het overleven van het geweld. Ook hebben sommigen geen (juiste) seksuele voorlichting gehad en dachten ze dat ze alleen zwanger konden worden als ze geslachtsgemeenschap hebben als ze ongesteld zijn of dat baby’s alleen uit liefde worden geboren.’
Hulpverlening
Aan de buitenkant kun je niet zien of een zwangerschap door incest is ontstaan. De hulpverlening is dus afhankelijk van de informatie die de vrouw geeft. De vrouwen benoemen deze problematiek bijna nooit rechtstreeks. Vaak zijn andere klachten aanleiding om hulp te zoeken. ‘De zwangerschap door incest wordt al dan niet bewust verzwegen. De intuïtie van de hulpverlener speelt dus een grote rol. Als deze het vermoeden heeft dat er iets niet klopt is het belangrijk te beseffen dat zwangerschap door incest voorkomt en dat het mogelijk een verklaring kan zijn voor bepaalde klachten. De situatie waarin de zwangerschap is ontstaan en de relatie met de pleger van het seksueel misbruik zijn voor veel vrouwen belangrijke thema’s bij de verwerking’, legt Giepmans uit.
Brochure voor hulpverlener
De Fiom heeft een brochure uitgegeven: ‘Zwanger door incest, informatie voor hulpverleners over het verwerkingsproces’ en wil hiermee een bijdrage leveren aan het zichtbaar en bespreekbaar maken van het onderwerp. Giepmans: ‘Met de brochure wil de Fiom hulpverleners alert maken op het bestaan van zwangerschappen door incest. Weten dat het voorkomt, kan helpen in het herkennen van dit soort zwangerschappen en het aanbieden van hulp aan de vrouwen/meisjes.
De brochure is via www.fiom.nl aan te vragen.