Nederlandse jongeren van Marokkaanse komaf uiten hun boosheid op dezelfde manier als autochtone Nederlandse pubers. Deze ‘emotie-integratie’ gaat op voor Marokkaans-Nederlandse jongeren die zich identificeren met de Nederlandse cultuur maar ook voor Marokkaans-Nederlandse jongeren die zich vooral verwant voelen met de cultuur van hun ouders.
Tot die conclusie komt NWO-onderzoeker Sheida Novin (1982) in haar promotieonderzoek dat ze op 16 juni verdedigt aan de Universiteit Leiden. Psycholoog Novin liet Nederlandse jongeren, Marokkaans-Nederlandse jongeren en jongeren uit Marokko omschrijven hoe zij reageren op conflictsituaties. Wat zeg je bijvoorbeeld als iemand van jouw leeftijd hard tegen je aanbotst en een milkshake over je nieuwe schoenen laat kledderen? Nederlandse en Marokkaans-Nederlandse jongeren geven een soortgelijke reactie: ‘Kijk toch uit wat je doet!’
Novin: ‘Het beeld bestaat dat Marokkaans-Nederlandse jongeren in conflictsituaties hun emoties minder goed reguleren dan Nederlandse jongeren. Uit ons onderzoek blijkt dat dit niet klopt. Nederlandse en Marokkaans-Nederlandse jongeren reageren even “Hollands”: direct en vaak zeer assertief. Dat zie je bij jongeren in Marokko niet terug. Die reageren meestal veel subtieler en meer indirect.’
Er bleek bovendien geen verschil in boosheid tussen Marokkaans-Nederlandse jongeren die zich vooral Nederlander voelen en Marokkaans-Nederlandse jongeren die zich meer identificeren met hun land van herkomst. Beide groepen vertonen hetzelfde Hollandse emotiepatroon.
Schuldgevoel
Nederlandse jongeren en Marokkaans-Nederlandse jongeren vertonen ook dezelfde emoties als ze zelf iets verkeerds hebben gedaan. Vergeleken met autochtoon Marokkaanse jongeren, voelen beide groepen in Nederland zich vaker schuldig. Deze emotie past bij de individualistische Nederlandse cultuur. Schuldgevoel verwijst naar eigen gedrag dat niet voldoet aan individuele morele maatstaven.
Autochtone Marokkanen schamen zich vooral als ze de fout ingaan. Dat past in de Marokkaanse cultuur, waar sociale morele maatstaven meer op de voorgrond staan.
Novin heeft haar onderzoek gedaan met een Mozaïeksubsidie van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Mozaïek is bedoeld voor getalenteerde allochtone studenten die aan een universiteit willen promoveren. Novin heeft sinds 1 januari een aanstelling als postdoc-onderzoeker aan de Universiteit van Michigan (VS). Hier onderzoekt zij de invloed van de Amerikaanse cultuur op de ontwikkeling van Arabisch-Amerikaanse kinderen.