Mensen met overgewicht en een eetpatroon dat vooral bestaat uit friet, snacks en frisdrank hebben meer kans op diabetes dan mensen met overgewicht die weinig van deze producten eten en drinken. Die conclusie trekt Florianne Bauer uit het eetgedrag en de gezondheid van 20.000 Nederlanders. Zij promoveert op 16 december aan het UMC Utrecht.
Via vragenlijsten analyseerde Bauer het eetgedrag van ruim 20.000 Nederlanders met overgewicht (een BMI van 25 of meer). Op basis hiervan maakte ze twee eetpatronen. Een patroon bestaande uit voornamelijk vis, wijn, rauwe groenten en kip; en een ander patroon bestaande uit voornamelijk friet, snacks en frisdrank. De vragenlijsten zijn halverwege de jaren negentig afgenomen, in de tien jaar erna volgden onderzoekers de gezondheid van de deelnemers. In totaal kregen 831 personen diabetes.
De personen met overgewicht en het eetpatroon met friet, snacks en frisdrank blijken vaker te roken en minder te bewegen. Bovendien hebben mensen met dit eetpatroon een grotere kans op diabetes type II dan de groep met het andere eetpatroon, ondanks dat beide groepen kampen met overgewicht. Het betekent dat het eetpatroon, los van te dik zijn, een risicofactor vormt voor het ontstaan van diabetes. Daarnaast hebben deze personen een nog hoger risico op type II diabetes als ze ook weinig bewegen. Bauer concludeert dat het voorkómen van diabetes dus niet alleen gericht moet zijn op afvallen, maar ook op een goed dieet en voldoende beweging.
De gegevens zijn afkomstig van het EPIC-NL-cohort. Onderzoekers onder leiding van het UMC Utrecht en het RIVM volgen daarin bijna ruim 40.000 Nederlanders om leefstijlfactoren op te sporen die de kans op ziekte vergroten.
Genen en eten
Bauer bestudeerde ook genen die samenhangen met lichaamsgewicht. Zij zocht in het DNA van 1.700 gezonde vrouwen naar een verband tussen lichaamsgewicht en twaalf genen (waarvan eerder genetisch onderzoek al een verband met overgewicht had aangetoond). Bij zeven genvarianten vond ze inderdaad een verband met overgewicht.
Bovendien zag ze een verband tussen sommige genen en eetgedrag. Veranderingen in het SH2B1-gen gaan samen met een vetrijk eetpatroon. Van het SH2B1-gen is bekend dat het betrokken is bij de energiebalans. Daarnaast blijken vrouwen met een variant van het KCTD15-gen meer koolhydraten te eten, ongeveer 2,5 gram per dag meer. De functie van dit gen is onbekend. Het is een eerste aanwijzing dat overgewicht-genen een rol kunnen spelen in eetgedrag.