Snel personeel opleiden tot behandelaars. Een cursus van een paar dagen en je bent dyslexiebehandelaar. ‘Trekkers’ bieden, zoals behandeling op scholen. Methodieken gebruiken waarvan het effect onduidelijk is. Ondermaatse ‘zorgverleners’ proberen sinds de komst van de vergoedingsregeling diagnostiek en behandeling van dyslexie alles om snel geld te verdienen.
‘Dyslexie’ is een markt geworden met ongewenste neveneffecten als gevolg. De gedegen kwaliteitszorgverleners hopen dat zorgverzekeraars samen met hen snel actie ondernemen om strakke criteria op te stellen waardoor kinderen met ernstige dyslexie gegarandeerd een behandeling krijgen zoals het Protocol Dyslexie Diagnostiek en Behandeling (PDD&B) het bedoeld heeft.
Bij de opname van diagnostiek en behandeling in het basispakket van de zorgverzekering schoten de dyslexiezorgverleners als paddenstoelen uit de grond. Edventure, koepelorganisatie van onderwijsbegeleidingsdiensten, richtte Onderwijszorg Nederland (ONL) op. Onder die vlag en met een niet-beproefde methode konden schooladviesdiensten die financieel in slecht weer zaten zich gaan profileren als dyslexiezorgverlener. Hun speciale aanbod is meestal: we behandelen op scholen.
Wijkverpleegkundige
Michel Ekkebus, GZ-psycholoog en voorzitter van de Raad van Advies van het Nationaal Referentiecentrum Dyslexie (NRD): ‘Ga je met je kind naar de wijkverpleegkundige als je eigenlijk bij een kinderarts moet zijn? Nee! Maar dat gebeurt wel bij de diagnostiek en behandeling van dyslexie. Toch al drukke ouders vinden het prima, omdat ze anders nog eens met hun kind na school naar een instituut moeten. Ze weten echter niet dat er veel nadelen kleven aan de behandeling op scholen. Ouders zijn niet of nauwelijks betrokken bij de behandelingen. De mogelijkheden die een goede behandelaar heeft om bij complexe situaties ruggespraak te houden is er niet. De ‘dyslexiezorgverlener’ heeft vaak een spoedcursus gehad en heeft niet de vereiste vooropleiding. Ouders krijgen te maken met een ONL-behandelaar die in veel gevallen geen psycholoog of orthopedagoog is, maar opereert onder supervisie van een psycholoog of orthopedagoog.’
Kop en staart
Goede behandelaren, zegt Ekkebus, zijn aangesloten bij het NRD. Zij volgen het protocol (PDD&B). Ze plakken geen pleisters, maar pakken de stoornis – die dyslexie nu eenmaal is – bij de kern aan volgens behandelmethodes met kop en staart waarvan effectstudies beschikbaar zijn. ‘Effectstudies die ONL en consorten op deze manier nooit kunnen leveren. De NRD-aangesloten zorgverleners werken al jaren als serieuze behandelaars die kinderen met dyslexie interessant vinden, maar er niet primair een ‘business’ in zien. Ze participeren voortdurend in wetenschappelijk onderzoek naar de oorzaak en achtergronden van dyslexie. Kwaliteitsbehandelaren zeggen niet alleen dat de behandeling werkt, ze tonen dat ook wetenschappelijk aan.’
De geschiedenis leert dat de behandeling van een kind met ernstige dyslexie geen onderwijskwestie is, maar een zorgkwestie. Een aantal onderwijsadviesdiensten aangesloten bij Edventure (koepelorganisatie van ONL) heeft zich inmiddels gedistantieerd van de rap opgezette ONL-behandeling en -werkwijze. Ze hebben ingezien dat kinderen daar niet bij gebaat zijn, net zo min als de wijkverpleegkundige een operatie kan uitvoeren.
Ethisch onverantwoord
Ekkebus: ‘Uiteindelijk moet het kaf zich van het koren scheiden. De zorgverzekeraar die collectief geld uitgeeft, de dyslectici en hun ouders wordt zand in de ogen gestrooid als wordt gezegd dat het protocol wordt gevolgd. We willen dolgraag dat zorgverzekeraars harde kwaliteitscriteria opstellen met én voor de beroepsgroep. Bij de fysiotherapie is het ook zo gegaan en sindsdien levert die beroepsgroep veel betere zorg. Het is alleen zo jammer dat tot die tijd kinderen bij bijvoorbeeld Giralis en andere ONL-aanbieders niet de behandeling krijgen waar ze recht op hebben. Door deze ‘business’-ontwikkeling bestaat het gevaar dat de diagnostiek en behandeling van dyslexie in een kwaad daglicht komt te staan. We kunnen als kwaliteitszorgverleners alleen maar de rijen sluiten. Ook in de zorg mag geld verdiend worden, maar geld verdienen zonder kwaliteit te leveren, is kwalijk en ethisch onverantwoord.’
Grote woorden van een man die zowel slager als keurmeester is. Het zou sportief zijn als dhr. Ekkebus vermeld had, dat hij behalve voorzitter van NRD ook de man achter RID is, één van de aanbieders die nu merkt wat concurrentie inhoudt. Wie met modder gooit, maakt vieze handen.
Marja
Het is altijd jammer als schrijvers van stukjes slecht gedocumenteerd zijn. Zo schijnt de heer Ekkebus, directeur van het RID, de man die graag met modder gooit volgens Marja, in het geheel niet te weten waar de kwaliteit van onderwijsadviesdiensten op gebaseerd is. Onderwijsadviesdiensten furnctioneren al 40 jaar in dit land. En één van hun kwaliteiten is dat er gespecialiseerde pedagogen en GZ-psychologen werken die alles weten van dyslexie en daar al 40 jaar onderzoek naar doen. Met als logisch gevolg dat zij aan de hand van het Protocol Dyslexie vanaf 2009 ook voor verzekeraars dyslexie onderzoeken en behandeling zijn gaan doen. Oftewel: doen waar je goed in bent en waar je verstand van hebt.
Het zou de heer Ekkebus sieren als hij in zijn reactiepatroon het verstand iets meer de ruimte zou geven. Met dit verhaal zet hij zowel het RID als het NRD in een wel heel (wereld)vreemd daglicht.
Céline.
Dhr. Ekkebus heeft mijns inziens wel een erg nare wijze van het verdraaien van de werkelijkheid. Zijn argumenten zijn feitelijk weerlegbaar. In een markt, dat is de zorg namelijk, krijgen aanbieders met de beste prijs-kwaliteitsverhouding het grootste marktaandeel. Dat ONL een stevige concurrent is van Ekkebus en de zijnen, boezemt blijkbaar angst in. Het frontaal aanvallen van die concurrenten, komt vaker voor bij organisaties die angstvallig blijven bij het oude. Een voorbeeld uit het ziekenhuiswezen illustreert dat: Kinderartsen in moderne ziekenhuizen realiseren zich dat lang niet alle zorg door kinderartsen hoeft te gebeuren. Zij organiseren binnen en buiten het ziekenhuis behandelingen/consulten door andere professionals, zoals diabetesverpleegkundigen, fysiotherapeuten, psychologen en dergelijke. Dit gebeurt veelal onder de verantwoordelijkheid van of in nauwe samenwerking met de betreffende kinderarts, die zo uiteraard goed zich houdt op de kwaliteit van de totale behandeling. Zo houden we onze gezondheidszorg onder andere betaalbaar. Ekkebus’ tirade getuigd van weinig ondernemerschap en veel kinnesinne, zoals we dat in Friesland noemen.
Binnen scholen behandelen van dyslexie door professionals biedt ouders en kinderen een belangrijk praktisch voordeel. Aan de kwaliteit van de behandeling doet dat niets af, het voegt juist iets toe.
Het zou Ekkebus sieren zich te realiseren dat het ontstaan van concurrentie de zorg alleen maar zal verbeteren. Het enige antwoord daarop is het focussen op de eigen kwaliteit. Het neerhalen van je concurrent doet mij als bestuurder binnen het onderwijs ernstig twijfelen aan de kwaliteit die je zelf te bieden hebt. ONL is immers aangesloten bij dat andere kwaliteitsinstituut, het KID. Een hoogwaardig instituut, dat anders dan de club van Ekkebus, open en transparant werk aan de eigen kwaliteit, zonder die van anderen te moeten neersabelen. Als zorgprofessional zou ik wel weten waarbij ik me zou aansluiten.