Professionals uit de zorg, beleidsambtenaren, mantelzorgers en vrijwilligers… iedereen die iets met mantelzorg te maken had, was aanwezig bij de conferentie ‘Als mantelzorg ontspoort’. De dag begon met een terugblik op het eerste jaar van het gelijknamige samenwerkingsproject. En eindigde met een oproep aan Amsterdamse zorgprofessionals om te handelen bij vermoedens van ontsporing, om zo verwaarlozing of mishandeling te voorkomen.
Projectleider Karin van Bodegraven (van Markant): “We hebben gemerkt dat bijna iedereen voorbeelden van ontspoorde mantelzorg in de praktijk tegenkomt.” Het gaat dan om situaties waarin de zorg voor de mantelzorger zo zwaar wordt, waardoor gaandeweg goedbedoelde mantelzorg ontspoort. Daarbij kan sprake zijn van verwaarlozing, agressie of mishandeling. “Professionals en vrijwilligers komen dit soort situaties dus tegen,” vertelt Van Bodegraven, “maar bijna niemand durft vervolgens te handelen.” Op de conferentie dus extra aandacht voor het handelen: Hoe ga je het gesprek met mantelzorger en verzorgde aan? Hoe kun je het stappenplan van de meldcode daarbij gebruiken?
Handvatten
Vorig jaar trok Van Bodegraven met collega projectleider Maria Hoeffnagel (van Prezens) door de stad om voorlichtingen en trainingen te geven en aandacht te vragen voor het thema. Voor mantelzorgers werd een 3-minutencheck ontwikkeld, om de eigen belasting in kaart te brengen. Professionals en vrijwilligers kregen concrete handvatten wat ze konden doen als ze situaties van ontspoorde mantelzorg in de praktijk tegenkwamen. Er kwam een praktische signaleringskaart voor professionals en een stappenplan voor organisaties.
Bespreekbaar maken
Trainingsgroep Wilde Kastanje liet op de conferentie zien hoe je het stappenplan in de praktijk kunt toepassen. De groep zette op de conferentie een realistische case neer met de 83-jarige mevrouw Mulder die herstelt van een heupoperatie en inwonende dochter Claire.
Als blijkt dat mevrouw Mulder de hele nacht in een nat bed heeft gelegen en dochter Claire beschuldigt van opzettelijk negeren van haar hulpgeroep, vraagt verzorgende Martha de zaal om hulp: “Moet ik hier iets mee? Hoe kan ik het gesprek aangaan?” Volop dilemma’s in de zaal: “Is het wel je taak?”
Trainer Roos vraagt aan de zaal hoe de situatie voelt: “Zorgelijk,” klinkt het uit de zaal. “Je moet meer weten om iets te kunnen doen.” Martha gaat het gesprek aan. Iedereen zit op het puntje van zijn stoel. Hoe meer we weten, hoe complexer de situatie wordt… Trainer Roos Heuff stapt soms even uit haar rol van Martha om met de zaal op de gebeurtenissen te reflecteren. Ze geeft de zaal de ruimte om het gesprek met Claire over te nemen. Zo komen stap voor stap steeds meer professionals over hun belemmeringen heen.
Stappenplan
Projectleider Van Bodegraven vat samen: “Je hoeft dit soort situaties niet alleen op te lossen. Wat belangrijk is dat je alle stappen doorloopt, zodat je weloverwogen kunt besluiten om hulp te organiseren of met het steunpunt Huiselijk Geweld Amsterdam te overleggen. Waar het ons om gaat, is dat we in dit soort situaties eerder signaleren dat er sprake is van overbelasting of ontsporing: durf te handelen als je ontspoorde mantelzorg ziet. Het stappenplan geeft houvast, en blijf in contact met je collega’s. Dan sta je er niet alleen voor.”
Over het project ‘Als mantelzorg ontspoort’
‘Als mantelzorg ontspoort’ is een stedelijk samenwerkingsproject voor signalering en preventie van ontspoorde mantelzorg. Het project loopt sinds september 2012. De praktische aanpak sprak de gemeente Amsterdam aan. Daarom is het project verlengd tot september 2014 en zullen ook het komende jaar voorlichtingen en trainingen worden gegeven voor professionals, vrijwilligers en mantelzorgers. Hierbij is er extra aandacht voor jonge en allochtone mantelzorgers, en mantelzorgers van mensen met een verstandelijke beperking of psychische problemen.
De leiding van het project is in handen van Prezens en Markant. Er wordt nauw samengewerkt met Steunpunt Huiselijk Geweld Amsterdam. Het project wordt mogelijk gemaakt door de dienst Wonen, Zorg en Samenleven van de gemeente Amsterdam.
“Durf te handelen als je ontspoorde mantelzorg ziet” – http://t.co/fDV5wMo7Uo – #mantelzorger, @PrezensTweet
— Gezondheidskrant (@Gezondheidskrnt) September 20, 2013