Bijna driekwart van de nieren die in het Erasmus MC worden getransplanteerd, is tegenwoordig afkomstig van een levende donor. Als deze donoren vijf dagen lang een calorie- en eiwitarm dieet volgen voordat zij hun nier afstaan, versnelt dat hun herstel.
Dat blijkt uit een verkennende studie van de afdeling Transplantatiechirurgie, die onlangs is gepubliceerd in het tijdschrift Aging. Als een nier uit het lichaam wordt genomen, treedt in min of meerdere mate schade aan het lichaam, maar ook aan de nier op. Zeker nu zowel donoren als ontvangers ouder worden op het moment van transplantatie, wordt het beperken van deze schade belangrijker. De afdeling Chirurgie ging op zoek naar methoden om het herstel na een donatie te bevorderen.
Dieet
Enkele jaren geleden werd al bij muizen aangetoond dat een kortdurend calorie- en eiwitarm dieet de schade aan nieren spectaculair kan verminderen. Het dieet werd vervolgens getest en veilig bevonden bij gezonde proefpersonen. Vorig jaar werden ongeveer dertig nierdonoren geselecteerd. De helft van hen kreeg vijf dagen lang een calorie- en eiwitarm dieet voor de operatie, de andere helft volgde zijn of haar gebruikelijke voedingspatroon.
Kortdurend calorie- en eiwitarm dieet
Het dieet bestond uit synthetische shakes, die 30 procent minder calorieën en 80 procent minder eiwitten bevatten dan in het dagelijks aanbevolen voedingspatroon. Het dieet bleek bij te dragen aan een sneller herstel van zowel de donor als de ontvanger, ontdekte dr. Franny Jongbloed, onderzoeker en internist in opleiding en inmiddels gepromoveerd aan het Erasmus MC. De functie van de overgebleven nier kwam bij de diëtende groep donoren aanzienlijk sneller weer op peil.
Ook de ontvanger van een ‘diëtende’ nier kreeg sneller een goede nierfunctie. “Het dieet zorgt ervoor dat de donornier een pakketje beschermende genen mee krijgt”, veronderstelt Jongbloed.
Ook de ontvanger van een ‘diëtende’ nier kreeg sneller een goede nierfunctie.
Diëten vlak voor een transplantatieprocedure na donatie bij leven is dus zinvol. “De nierdonoren hielden het dieet goed vol”, constateert ze. “Het is een zeer gemotiveerde groep mensen. Dit blijkt onder andere uit dat ze zelf gezond zijn en vaak aan een dierbare donoren, van wie ze hebben gezien hoe deze heeft geleden onder zijn of haar nieraandoening”.
Onderzoek
De afdeling Experimentele Chirurgie verricht onderzoek zoek naar methoden om de kwaliteit van het ‘transplantaat’ te verbeteren. “We hebben geconstateerd dat de schade die optreedt door het uitnemen van de nier groter is naarmate de donor ouder wordt. We vroegen ons af: hoe komt dat precies en kunnen we dat misschien beïnvloeden? We hebben daarom contact gezocht met prof. dr. Jan Hoeijmakers”, vertelt universitair hoofddocent dr. Ron de Bruin.
“Hoeijmakers is immers gespecialiseerd in het proces van veroudering, en toonde lang geleden al aan dat dieetrestrictie het proces van veroudering vertraagt. Muizen die 30 procent minder eten, leven langer”.