De ernst van een depressie bij ouderen blijkt samen te hangen met de onopgeloste problemen die deze ouderen ervaren. Hoe erger de depressie, hoe meer onopgeloste problemen. Ook blijken depressies die wel behandeld worden maar niet verbeteren verband houden met minder sociale steun, kleinere sociale netwerken en leiden tot meer eenzaamheid. Dit concludeert verpleegkundig specialist GGZ Wim Houtjes in zijn proefschrift waarmee hij op woensdag 3 juni 2015 is gepromoveerd bij VUmc.
Onvervulde zorgbehoefte
Er is nog weinig onderzoek gedaan naar onvervulde zorgbehoefte bij depressieve ouderen. Ook was er nog weinig aandacht voor de relatie tussen onopgeloste problemen en depressie. Wim Houtjes keek naar hoe een depressie over langere tijd het vermogen van ouderen om sociale netwerken in stand te houden en sociale steun uit te wisselen kan beïnvloeden. Ook heeft hij gekeken of het beloop van een depressie samenhangt met het ontstaan van gevoelens van eenzaamheid.
Onvervulde behoefte aan psychologische en sociale steun
Uit onderzoek van Houtjes onder depressieve ouderen blijkt dat ouderen met een ernstige depressie meer onopgeloste problemen ervaren dan ouderen met een mildere vorm van depressie. Meest onopgelost zijn dan de behoeften aan psychologische en sociale steun.
“Een mogelijk verklaring hiervoor is dat de zorgbehoeften op deze gebieden juist complex zijn en het minst makkelijk te behandelen zijn met de bestaande therapieën”, aldus Houtjes. Ook blijkt uit gegevens van Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA) dat depressies die wel behandeld worden maar niet verbeteren, verband lijken te houden met verminderde sociale steun en kleinere sociale netwerken. Hierdoor ontstaat vervolgens weer een groter gevoel van eenzaamheid. Dit geldt vooral voor mannen en ouderen zonder partner.
Niet deel kunnen nemen aan participatiesamenleving
Het kabinet wil graag een participatiesamenleving, die een groter beroep doet op informele zorgrelaties. “Dit kan ongunstig uitpakken voor ouderen met een depressie omdat juist bij hen het ontbreken van een wederkerig contact een deel van het probleem vormt.” Systematisch zorgbehoeften onderzoek bij ouderen is van belang om vroegtijdig depressie en onderhoudendefactoren op te sporen. Vooral oudere mannen en ouderen zonder partner lopen risico en hebben steun nodig bij het behouden van sociale netwerken en het voorkomen van eenzaamheid.