Wat hopen ouders voor de toekomst van hun kinderen? ‘Als ze maar gelukkig zijn’, is vaak de uitspraak. Gezond en gelukkig. Weinig ouders noemen ‘zelfredzaamheid’ als wens voor later.
Ons huidige kabinet heeft zelfredzaamheid wél hoog op het verlanglijstje staan. Niet onbegrijpelijk. Jezelf kunnen redden in het leven, zelfstandig kunnen wonen, werken, lezen en schrijven, en relaties kunnen onderhouden is ook wenselijk. In de eerste plaats voor je eigen geluk en gezondheid en ook voor de maatschappij. In die zin kan ik niks tegen de wens van het kabinet hebben.
Zelfredzaamheid als keus
Het gaat bij mij pas wrikken wanneer ‘zelfredzaamheid verkrijgen’ wordt gepresenteerd als louter een kwestie van willen en gewoon even de schouders eronder zetten. Want zo gemakkelijk is het niet voor iedereen. Begin deze zomer werd de documentaire ‘De bemoeizorgers’ van Hans Polak uitgezonden. Nog steeds te bekijken via http://beta.uitzendinggemist.nl/programmas/3605-de-bemoeizorgers. Een film over GGD’ers in Rotterdam, die werken met een groep mensen die het niet zonder hun hulp kunnen rooien. Een groep mensen voor wie zelfredzaamheid op geen enkele manier meer een keus is. Voor hen is het eigen huis schoonhouden of de post openmaken al een brug te ver geworden.
In de documentaire vraagt Polak aan een GGD’er hoe het toch kan dat mensen zover komen. Uit het antwoord blijkt dat het meestal gaat om ‘verlies op verlies’. Tegenslag en onvermogen stapelen zich op tot er geen uitweg meer is.
Paradoxaal
Hoe goed en indrukwekkend ik het werk van de GGD collega’s uit de documentaire ook vind, het werk zou domweg niet nodig moeten zijn. Om dat te bereiken moeten mensen eerder hulp krijgen. Niet pas wanneer de buren klagen over de 29 katten die de eenzaamheid moeten verdrijven, maar wanneer de eenzaamheid begint. Zodat afglijden tot voorbij zelfredzaamheidvoorkomen kan worden.
Dit ‘voorkomen is beter dan genezen’ geldt niet alleen voor de geestelijke gezondheidszorg. GGD Nederland roept het kabinet op om persoonlijk, maatschappelijk en financieel verlies van burgers te voorkomen door preventieve zorg van de maatschappij. Hierbij is zelfredzaamheid altijd het doel; zelf weerbaar zijn en zelf je eigen gezonde keuzes kunnen maken. Waarbij, paradoxaal genoeg, tijdelijke en tijdige ondersteuning een noodzakelijk middel kan zijn.
Reageren op deze column? Dat kan via communicatie@ggd.nl.
Laurent de Vries
Laurent de Vries is directeur van GGD Nederland, de koepelorganisatie van de Gemeentelijke of Gemeenschappelijke Gezondheidsdiensten in Nederland. U kunt Laurent de Vries ook volgen op Twitter via http://twitter.com/laurentdevries.
Mij uit het hart gegrepen, deze oproep van Laurent de Vries. Wij zijn als maatschappij hard toe aan meer kennis over preventie, over wat goed is voor een mens en hoe je dat kunt realiseren in je leven. Zodat we opgroeien voor zelfredzaamheid.
Helaas is zelfredzaamheid vandaag de dag: weten bij welk loket je terecht kunt als het je allemaal al lang te veel is geworden. Dat is een stadium waarin helaas hulp nauwelijks mee aan de orde is, en permanente ondersteuning schijnbaar nog de enige optie is.
Eerder, met meer kennis van zaken, kortere hulp bieden. Zodat mensen zichzelf kunnen redden.
Eenzaamheid kan spectaculair minder worden als we ophouden ons te richten op symptoombestrijding in de late levensjaren. Als de overheid dat eens zou steunen…
Helemaal mee eens! Nu de overheden nog…