Ondanks het voornemen om een condoom te gebruiken, geven mensen soms toch toe aan hun impuls om onveilige seks te hebben. Bijvoorbeeld wanneer ze zich in een staat van dronkenschap of seksuele opwinding bevinden.
Waarom vertonen mensen meer seksueel risicogedrag onder bepaalde omstandigheden? Hoe kunnen alcoholgebruik en seksuele opwinding onveilige seks voorspellen?
Verminderde capaciteit van het werkgeheugen leidt tot seksueel risicogedrag
Om te begrijpen waarom mensen onder invloed van alcohol en seksuele opwinding eerder hun impulsen volgen, paste Kenny Wolfs het Reflective-Impulsive Model (RIM) toe.
In een staat van dronkenschap en/of seksuele opwinding vermindert de capaciteit van het werkgeheugen, wat seksueel risicogedrag in de hand werkt. In een neutrale situatie, waarin mensen voldoende werkgeheugencapaciteit hebben, worden impulsen geremd door rationeel denken en gedrag over condoomgebruik.
Wanneer mensen echter maar weinig werkgeheugen ter beschikking hebben, overheersen onbewuste gedachten en impulsen ten opzichte van rationele gedachten. De invloed van impulsen op ons gedrag neemt daardoor toe.
Proefpersonen hebben onbewust negatieve associaties bij condoomgebruik
Uit het onderzoek blijkt dat de onbewuste associaties van mensen over condoomgebruik negatiever zijn dan de rationele gedachten daarover. Bij proefpersonen waarbij zowel alcoholgebruik als seksuele opwinding een rol spelen, blijkt het werkgeheugen tijdelijk meer aangetast. Deze mensen vertonen meer seksueel risicogedrag ten opzichte van mensen die alleen alcohol gebruiken of opgewonden zijn.
Een online training gericht op respons inhibitie, het remmen van gedrag, zorgde voor positievere onbewuste gedachten over condoomgebruik. Een toepassing van het RIM op seksueel risicogedrag blijkt een interessant theoretisch kader om de contextuele invloeden van condoomgebruik te verklaren.
Om een training te ontwikkelen op basis van dit model is er aanvullend onderzoek nodig naar de determinanten van de specifieke subgroep waar mee gewerkt wordt.
Kenny Wolfs, promovendus aan de faculteit Psychologie, is op vrijdag 9 april 2021 gepromoveerd op zijn proefschrift ‘In the Heat of the Moment: Towards a Dual-Process Model of Sexual Risk Taking‘ aan de Open Universiteit.