Door specialistische spoedeisende zorg in een kleiner aantal ziekenhuizen te concentreren kunnen de kwaliteit én de doelmatigheid van de zorg worden verbeterd. Eenvoudige spoedeisende zorg moet juist dicht in de buurt voorhanden zijn.
Dat is de kern van een visie op spoedeisende zorg die Zorgverzekeraars Nederland (ZN) in opdracht van de zorgverzekeraars heeft ontwikkeld. In overleg met een groot aantal partijen, waaronder de wetenschappelijke verenigingen van medische beroepsbeoefenaren, wordt deze visie verder uitgewerkt en onderbouwd. Eind van dit jaar moet er een stappenplan liggen voor de aanpak in de komende jaren.
Patiënten die na een hartinfarct of herseninfarct spoedeisende hulp nodig hebben, moeten ervan op aan kunnen dat ze de beste hulp krijgen en daarvoor zo snel mogelijk op de juiste plek terecht komen. Voor een goede behandeling is nodig dat er een deskundig behandelteam klaar staat en dat bepaalde apparatuur aanwezig is. Dat is nu niet in alle ziekenhuizen dag en nacht het geval. Daardoor krijgen patiënten soms niet de optimale zorg of moeten ze worden doorgestuurd naar een ander ziekenhuis en vertraagt de behandeling.
Door deze zorg in een kleiner aantal ziekenhuizen optimaal in te richten en patiënten direct naar deze ziekenhuizen te verwijzen of vervoeren, komen patiënten sneller op de juiste plek. Ook krijgen behandelaren meer ervaring, omdat ze meer patiënten zien. Bovendien kunnen dure infrastructuur en schaars medisch personeel zo beter benut worden. Het leidt dus tot betere kwaliteit van zorg en besparing van kosten. Ervaringen in andere landen laten zien dat daar met een optimale inrichting van de spoedeisende zorg letterlijk mensenlevens gered kunnen worden.
Kwaliteit
De zorgverzekeraars maken onderscheid tussen spoedeisende basiszorg en gespecialiseerde spoedeisende zorg, waarvoor bijzondere deskundigheden en voorzieningen noodzakelijk zijn. De spoedeisende basiszorg (denk aan een gebroken been) moet dicht bij de burgers beschikbaar zijn, in de vorm van spoedeisende hulp-afdelingen (SEH’s) in combinatie met huisartsenposten (HAP’s).
Zorgverzekeraars willen tot concentratie komen van de meer complexe zorg: traumazorg (bv. ernstige verkeersslachtoffers) en spoedeisende neurologische, cardiologische, vaatchirurgische en verloskundige zorg. Ook de intensive care wordt hierbij betrokken als de cruciale schakel in de gehele complexe spoedeisende zorg-keten.
Op deze manier ontstaan er verschillende spoedeisende zorg-profielen voor ziekenhuizen: sommige krijgen een meer specialistisch profiel, andere ontwikkelen zich tot basis spoedeisende medische diensten.
Verschillen
De visie is gebaseerd op eerdere rapporten, richtlijnen en beschikbare literatuur. Een van de bepalende factoren voor kwaliteit is volgens de wetenschap het volume: voor veel aandoeningen is bekend dat de kwaliteit van de behandeling toeneemt, wanneer specialisten en ziekenhuizen deze vaker doen. Daarbij is rekening gehouden met extra reistijd, als een gespecialiseerd ziekenhuis verder weg is.
Op basis van declaratiegegevens van zorgverzekeraars is in kaart gebracht wat de verschillen zijn tussen ziekenhuizen voor bepaalde spoedeisende zorgstromen. Zichtbaar wordt dat er duidelijke verschillen bestaan in uitkomsten van zorg, die niet kunnen worden verklaard uit verschillen in patiëntkenmerken. In de komende tijd zullen zorgverzekeraars met de betrokken partijen in gesprek gaan om een verklaring te vinden voor deze verschillen.
Vervolg
ZN is de afgelopen maanden over de kwaliteitsvisie in gesprek gegaan met de betrokken wetenschappelijke verenigingen en onder meer patiënten- en consumentenvertegenwoordiger NPCF. Ook wordt de informatie van ziekenhuizen nog verder geanalyseerd. In het najaar zullen naar verwachting voor een aantal aandoeningen (hartinfarct, heupfractuur, herseninfarct) de gegevens bekend zijn. Zorgverzekeraars willen op basis hiervan met alle betrokken partijen het gesprek voortzetten over een optimale organisatie van de spoedeisende hulp in ons land. Zorgvuldige voorbereiding moet leiden tot een gedragen kwaliteitskader, dat zal worden gepubliceerd en dat voor zorgverzekeraars het uitgangspunt vormt bij het herorganiseren van de spoedeisende zorg. De uitwerking hiervan vindt uiteindelijk op regionaal niveau plaats; zo zullen er verschillen zijn tussen stedelijk en landelijk gebied.
Hoofdlijnenakkoord
In het vorig jaar gesloten hoofdlijnenakkoord tussen ziekenhuizen, zorgverzekeraars en het ministerie van VWS is afgesproken dat zorgverzekeraars hun selectieve inkoop uitbreiden. Zorgverzekeraars en zorgaanbieders zullen concentratie en spreiding van zorg bewerkstelligen, als dat vanuit kwaliteit, doelmatigheid en innovatie wenselijk is. Met de kwaliteitsvisie spoedeisende zorg geeft ZN hier invulling aan.