De stijgende prevalentie van welvaartsproblematiek zoals overgewicht, overmatig alcoholgebruik en een groeiende schuldenlast toont aan hoe moeilijk het is om gedrag te reguleren dat bevrediging op de korte termijn oplevert, maar vaak negatieve consequenties heeft op de lange termijn.
De oorzaak van zulk zelfregulatie-falen wordt vaak toegeschreven aan impulsieve factoren die ervoor zorgen dat we geen controle meer hebben over ons gedrag. Alledaagse ervaringen suggereren echter dat zelfregulatie-falen niet altijd voortkomt uit impulsief gedrag, maar juist vaak het resultaat is van een overwogen beslissingsproces waarbij men gebruik maakt van argumenten om zichzelf een ‘verboden’ plezier toe te staan. Neem bijvoorbeeld de ex-roker die op oudejaarsavond redeneert dat hij op zo’n feestelijke gelegenheid best een uitzondering mag maken en een sigaret opsteekt.
In het proefschrift van Jessie Witt Huberts is onderzocht of dergelijke rechtvaardigingsprocessen een rol spelen in zelfregulatie-falen.
Hieruit komt naar voren dat blootstelling aan verleidingen zoals een aantrekkelijke chocoladereep rechtvaardigingsprocessen (‘Ik heb het verdiend’) oproepen.
Ook werd gedemonstreerd dat het beschikken over een rechtvaardiging, onafhankelijk van andere mechanismen, invloed heeft op daadwerkelijk gedrag. Hoewel rechtvaardigingsargumenten alleen invloed hebben op zelfregulatie in de directe aanwezigheid van een verleiding, bleek dat voor mensen die altijd een zelfregulatieconflict ervaren, zoals lijners, alleen al het beschikken over een rechtvaardiging ertoe leidt dat ze bewuster zijn van mogelijke ‘verboden pleziertjes’ in hun omgeving.
Samen vormen deze bevindingen een belangrijk argument om rechtvaardigingsprocessen, naast impulsieve factoren, op te nemen in modellen van zelfregulatie om zo een completer beeld te krijgen van de oorzaken van zelfregulatie-falen.
Promotie
Promovendus: Jessie de Witt Huberts
Proefschrift: License to Sin: A Justification-Based Account of Self-Regulation FAilure
Datum en tijd: 6/12/2012
Wil je meer gezondheidsnieuws ontvangen, dan kun je natuurlijk ook fan worden van de Facebook pagina van de Gezondheidskrant.