Minder ziekenhuizen zullen complexe, niet veel voorkomende behandelingen uitvoeren als gevolg van kwaliteitsnormen voor chirurgische zorg. Het gaat ondermeer om behandelingen voor alvleesklierkanker, verwijde buikaorta en longkanker. De normen waarborgen dat patiënten de best mogelijke zorg krijgen. Het aantal ziekenhuizen dat in een eerste inventarisatie niet aan de gestelde eisen voldoet, varieert van enkele procenten tot tientallen procenten
De Nederlandse Vereniging voor Heelkunde (NVvH), de wetenschappelijke vereniging van chirurgen, publiceert maandag 12 september 2011 normen voor de behandeling van vaatziekten, overgewicht en kanker. De kwaliteitseisen gelden voor alle ziekenhuizen en chirurgen. Het gaat om complexe, niet veel voorkomende ingrepen zoals een operatie aan een vernauwde halsslagader, een verwijde buikaorta, aan slokdarm- en alvleesklierkanker en maagverkleiningsoperaties. Begin dit jaar kwam de vereniging al met de normen voor een aantal kankerbehandelingen waaronder de behandeling van borst- en longkanker.
Mix van eisen
Het gaat om een juiste mix van ervaring van het gehele bij een behandeling betrokken medische team, de beschikbaarheid van geavanceerde apparatuur voor medisch onderzoek en nauwe samenwerking tussen de diverse betrokken disciplines. Zo moet een ziekenhuis voor een operatie aan een verwijde buikaorta spoeddiagnoses kunnen stellen en direct uitvoeren. De afdeling radiologie dient te werken met moderne scan-, echo- en röntgenapparaten. Op de intensive care is beademing van de patiënt mogelijk en is dag en nacht een arts en gekwalificeerd personeel aanwezig. Het medische team moet jaarlijks minimaal 20 vergelijkbare operaties doen om voldoende ervaring te hebben.
Gevolgen voor ziekenhuizen
Deze nieuwe eisen zullen gevolgen hebben voor sommige ziekenhuizen. Zo blijkt uit een eerste inventarisatie van de NVvH dat 6 van de 81 ziekenhuizen niet voldoen aan de gestelde kwaliteitsnormen voor de verwijde buikaorta. Bij de behandeling van alvleesklierkanker gaat het om 12 van de 27 ziekenhuizen. Klinieken die niet aan de normen kunnen voldoen, krijgen een jaar de tijd om maatregelen te nemen. “Daarom kan je ook niet zeggen dat al deze ziekenhuizen straks zullen moeten stoppen met een specifieke behandeling”, verduidelijkt Rob Tollenaar, hoogleraar oncologische zorg en bestuurslid van de NVvH. “Ze kunnen later alsnog aan alle eisen voldoen of besluiten samen te werken met ziekenhuizen die wel over de juiste ervaring of apparatuur beschikken.” Lukt dat allemaal niet dan moeten ziekenhuizen patiënten doorverwijzen naar ziekenhuizen die wel aan alle normen voldoen.
Gevolgen voor patiënten
Ziekenhuizen zullen soms onderling afspreken wie welke complexe behandelingen voor zijn rekening neemt. Door regionale afspraken zullen patiënten altijd door een ziekenhuis in hun regio geholpen kunnen worden. In sommige gevallen zal de reistijd in beperkte mate toenemen maar daar staat tegenover dat ze de beste chirurgische zorg krijgen.
Maatgevende normen
De normen van de NVvH zijn opgesteld aan de hand van de beschikbare wetenschappelijke literatuur aangevuld met de eigen praktijkkennis en -ervaring. De kwaliteitsnormen gaan niet alleen over de chirurgische ingreep, maar over de gehele behandeling. Zo moeten vooraf alle betrokken medisch specialisten nauw met elkaar overleggen over de diagnosestelling, de behandeling en het na-traject. De Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft in een reactie op de eerste set met normen al aangegeven dat het de kwaliteitseisen zal handhaven. Ook een aantal grote zorgverzekeraars neemt de normen als uitgangspunt voor het inkopen van zorg.
Normen eventueel aanscherpen
Indien nodig zal de NVvH de gepubliceerde kwaliteitseisen bijstellen. “We meten van een aantal behandelingen, zoals maag-, slokdarm-, darm- en borstkanker al op eenduidige wijze wat de resultaten zijn”, zegt LUMC-hoogleraar Tollenaar. “Zo kunnen chirurgen en ziekenhuizen van elkaar leren. Als het nodig is, scherpen we de normen met die gegevens verder aan.”