Een veel voorgeschreven medicijn tegen hoge bloeddruk blijkt ook effectief te werken bij het syndroom van Marfan. Deze patiënten hebben last van een verwijding van de aorta met een groot risico op levensbedreigende scheuring. Uit een studie van het AMC blijkt dat patiënten die behandeld zijn met losartan (Cozaar) na drie jaar een significant kleinere kans hebben op een verwijding van de aorta vergeleken met patiënten die deze behandeling niet kregen.
Bij patiënten met het erfelijke syndroom van Marfan verandert de structuur van het bindweefsel waardoor het minder sterk is. Hierdoor kan de grote lichaamsslagader, de aorta, zich verwijden onder invloed van de druk van het bloed. Als de verwijding van de aorta te groot wordt ontstaat een zwakke plek (aneurysma) en kan het bloedvat scheuren. Scheurt het eerste deel van de aorta, dan is de kans 50 procent op een dodelijke afloop. Deze gevaarlijke ziekte manifesteert zich vooral in relatief jonge mensen tussen de 20 en 40 jaar (twee per duizend personen).
Genezing is nog niet mogelijk. Patiënten worden levenslang gecontroleerd om de verwijding van de grote bloedvaten in de gaten te houden. Tot nu toe bestaat de behandeling uit het voorschrijven van bloeddruk verlagende medicijnen (bètablokkers) en worden patiënten met een ernstige verwijding preventief geopereerd door een deel van de aorta te vervangen.
Recent onderzoek toont aan dat een nieuwe behandeling mogelijk is. (Drie jaar geleden is de zogenaamde COMPARE studie opgezet: COzaar in Marfan PAtients Reduces aortic Enlargement.) Doel van het onderzoek was de werking van losartan op de aortagroei en de aortawand te onderzoeken. De studie is uitgevoerd in vier academische centra in Amsterdam, Leiden, Groningen en Nijmegen, onder leiding van dr. Maarten Groenink, cardioloog in het AMC. “Onze studie is wereldwijd de eerste grote, gerandomiseerde studie naar het effect van losartan bij volwassen patiënten met het syndroom van Marfan. Het bevestigt eerdere resultaten bij muizen.”
Aan de studie hebben 233 patiënten meegewerkt, gemiddeld waren ze 37 jaar. Bijna 75 procent werd met bètablokkers behandeld en 27 procent van de patiënten had al een keer preventief een operatieve ingreep ondergaan waarbij een deel van de aortawortel was vervangen.
De helft van de patiënten kreeg geen verdere behandeling, de andere helft kreeg dagelijks 50 milligram losartan. De dosis werd na twee weken verdubbeld als er geen bijwerkingen optraden. Met behulp van MRI werd gekeken of gedurende de daaropvolgende jaren de aorta vergrootte.
Het onderzoek toont aan dat na drie jaar vergroting van de aorta in de losartan groep significant kleiner was (0,77 mm ten opzichte van 1,35 mm) dan in de controle groep. De helft van de losartan groep vertoonde geen groei van de aortawortel, in de controlegroep was dat 31procent.
In het Marfan syndroom beperkt de vergroting van de aorta zich meestal tot het eerste stukje van de aorta (de aortawortel), maar dit kan ook op andere plaatsten voorkomen. Het onderzoek laat zien dat vergroting van de aorta buiten de aortawortel bij de losartan groep niet significant verminderde. Echter, bij het deel van de patiënten dat al eerder een operatieve ingreep had ondergaan, was vergroting van andere delen van de aorta significant minder bij patiënten die behandeld waren met losartan in vergelijking met de controle groep.
Groenink stelt dat ook deze positieve resultaten hoopvol stemmen, al zijn op dit punt nog geen keiharde conclusies te trekken. Hij benadrukt dat verder onderzoek noodzakelijk is onder een grotere groep patiënten met het Marfan syndroom en voor langere tijd. “Juist omdat de verschillen tussen de patiënten zo groot zijn. Niet alle patiënten slikken bètablokkers, sommigen zijn al wel eens geopereerd, anderen weer niet. Bij de een is het stuk bij de wortel vervangen, bij de ander juist op een andere plaats binnen de lichaamsslagader”, aldus de cardioloog.
Groenink heeft hoge verwachtingen van losartan. Het medicijn is sinds 1994 op de markt, is niet duur en heeft weinig bijwerkingen. Hij verwacht dat losartan binnen afzienbare tijd standaard wordt voorgeschreven aan patiënten met het Marfansyndroom.
De resultaten van de COMPARE studie zijn vandaag bekend gemaakt op het internationaal congres van de European Society of Cardiology in de RAI in Amsterdam en als artikel verschenen in het European Heart Journal.
Tijdens dit internationaal congres, een van de grootste op het gebied van hart- en vaatziekten, komen ruim 30.000 professionals uit de hele wereld bijeen.
De studie is gefinancierd door de Nederlandse Hartstichting en ondersteund door het Interuniversity Cardiology Institute of the Netherlands (ICIN).
Bestaand medicijn effectief bij syndroom van Marfan – http://t.co/UxrjV8kbQr – #cardiologie
— Gezondheidskrant (@Gezondheidskrnt) September 2, 2013